Nöbetçi Eczaneler
Baba mesleği olan karpuzculuğu 42 yıldır hem sabit işyerinde hem de pazarlarda sürdüren ve müşterilerinin ‘Karpuzcu Salim’ olarak tanıdıkları 60 yaşındaki Salim Öztürk, yaz aylarının vazgeçilmezi olan, serinletici etkisi ve lezzetiyle sofralarımızı süsleyen karpuz seçimi konusunda Afyonşehir’e bilgiler verdi. Öztürk, “Afyon merkezde pazarlara gidiyorum. Sabit olarak cezaevinin alt köşesinde, semt pazarlarının da 6 tanesinde yerimiz var. Haftanın 6 günü pazarlara çıkıyoruz. Halka hizmet ediyoruz” diyerek başladığı konuşmasında, karpuz ve kavun hakkında bilinmeyen pek çok noktaya açıklık getirdi.
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT BÖLÜMÜNÜ DÖRDÜNCÜ SINIFTA BIRAKTIM
Üniversiteyi imkansızlıklar ve babasının durumundan dolayı bırakmak zorunda kalan ve lise yıllarında babasına yardım için gittiği karpuzculuk mesleğini şu anda severek yaptığını belirten Öztürk, şöyle devam etti: “Ben 60 yaşındayım, Afyon’da doğdum ve Afyon’da yaşıyorum. Zamanın şartlarından ve imkanlardan dolayı babamın durumu iyi değildi, bu nedenle Anadolu Üniversitesi İktisat bölümünü dördüncü sınıfta bırakmak zorunda kaldım. Babamın yanına çalışmaya geldiğimde liseye gidiyordum. Lise yıllarımda iyi-kötü babamıza yardım ederdik. 42 yıldır kendim algılı, vergili olarak çalışıyorum, karpuz satıyoruz. İşimi sevdiğim için şu anda bu işle devam ediyorum. Afyon merkezde pazarlara gidiyorum. Sabit olarak cezaevinin alt köşesinde, semt pazarlarının da 6 tanesinde yerimiz var. Haftada 6 günde pazarlara çıkıyoruz. Halka hizmet ediyoruz.”
‘KARPUZ VE KAVUN MEVSİMİ NİSAN AYININ ÜÇÜNCÜ HAFTASINDA BAŞLIYOR’
Karpuz ve kavun mevsiminin nisan ayının üçüncü haftası gibi seralarda başladığını dile getiren Salim Öztürk, “Karpuz mevsimi mayıs ayının birinci gününde Adana’da başlar ve halen Adana devam ediyor. Birinci ekimi biter, ikinci ekimi çıkar. Ondan sonra da çevre illerde, yakınlarda en son ağustos ayının 15’i sonrasında Afyon’un karpuzu başlar” diye konuştu. Salim Öztürk, karpuz ve kavunla ilgili sorduğumuz sorulara samimi ve içten bir şekilde şu cevapları verdi:
KARPUZUN TARLADAN TOPLANDIKTAN SONRA NE KADAR BEKLEME SÜRESİ VAR?
“Karpuzun 14 gün bekleme süresi var. 14 güne kalmadan yeni mal getiririz. 14 güne bırakırsak aç kalırız çünkü çok az bir karla amme hizmeti yapmak durumundayız. Bizleri denetledikleri kadar marketler denetlenmiyor. Marketler aldığı paranın altında 500 kilogram karpuz satıyor. 10 liraya mal ediyor, 9 liraya mal satıyor. O yüzden biz onların karşısında dayanabilmek için çok az bir karla mal satıyoruz. İyi ve garantili mal vermeye çalışıyoruz, seçiyoruz, kısacası müşteriye hizmet ediyoruz.
SEZON AÇILIŞINDA KARPUZ VE KAVUN FİYATLARI NE KADARDI, ŞİMDİ FİYATLAR NASIL?
Sezon başında İran karpuzu 50 lira civarındaydı, yerli karpuz 40-45 lira arasında devam etti. Şu anda karpuz fiyatları karpuzuna göre değişiyor; çıkmalar 10 lira civarında, iyi mallar 15 lira civarında satılıyor. Afyon halkının da yüzde 80’i iyi malı tercih ediyor. Ama yüzde 20’lik kısım; bütçe imkanları, emeklilerin aldığı maaş oranı belli olduğu için diğer karpuzlardan ağzım sulansın diye alıyor.
KARPUZUN MEVSİMİ NE ZAMAN BİTİYOR?
Ekim ayının 15’inde karpuz mevsimini kapatıyoruz.
KARPUZ VE KAVUNU SEÇERKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ, İYİ OLDUĞUNU NASIL ANLAYABİLİRİZ?
Biz öncelikle damarlarına bakarız. Burada karpuz ve kavun seçerken müşteriyi memnun etmek için 1-2 kere vururuz ama onlar hikayedir. Dış damarlarına bakarız. Vatandaşlarımız iki beyaz çizginin arasında bir ince damar vardır, o damarlara bakarak açık olanı tercih etsinler. Televizyonlarda, bazıları, ‘Yok altındaki mührü küçük olacak, altı beyaz olacak’ gibi şeyler söylüyor. O şahıslara soroyorum, ‘Kaç kere karpuz ekmişler, yetiştirmişler, satmışlar veya bu işin ticaretini ne kadar süredir yapmış.’ Öyle şehir efsanesi gibi anlatmalarına, müşteriyi, vatandaşı da kandırmalarına gerek yok. Vatandaşlara bu işi yıllardır yapan insanlardan almalarını tavsiye ederim. Gelişigüzel fiyata bakarak, bir gün karpuz, bir gün şeftali satanları da tercih etmemelerini söylüyorum. Halka hizmet etmeye çalışıyoruz. Halka hizmet ederken de iyi veya kötü emeğimizin karşılığını almak istiyoruz. Ama Türkiye’de en ucuz sebze, meyve, kavun, karpuz Afyon’da satılıyor. Çok da bir karımız yoktur. Büyükşehirlerde 20-25-30 lira olan karpuzun, Afyon’da en pahalısı şu anda 15 lira. Sezon başında kavun, 30 lirayla başladı. Şimdi ise kavun 10-15 lira, en iyisi 25 lira.
KARPUZ VE KAVUN AFYON’A NEREDEN GELİYOR VEYA GETİRİYORSUNUZ?
Karpuzları öncelikle Mersin Tarsus, Antalya’daki seralardan getirmeye başlarız. Adana, Kadirli, Bingöl, Muş, Malazgirt’ten getiririz. Ege Bölgesi’nin, İzmir, Ödemiş’in karpuzlarını tercih etmiyoruz artık. Toprağından dolayı karpuz dayanmıyor. Bizde de dayanmıyor, müşteride de dayanmıyor. Genellikle ömrü 3 gün oluyor. Bu karpuzların ömrü 14 gün, ödemiş karpuzunun ömrü 3 gün. Ondan sonra müşterimiz, ‘Falan yerden aldım dayanmadı, yiyemedim’ diyor. Kavunun mevsimi de karpuzla aynı zamanda başlıyor. Kavun; Adana ve Antalya’da başlar, buralardan getiririz. Zaten kavunun mevsimi de değişti. Eskiden karpuz gelirdi, kavun gelmezdi. Kavun mevsimi ağustos ayının 15’i gibi başlardı. Ama şimdi bu değişti, kışlık kavunlar kalktı. Halkın tüketim alışkanlıkları değişti. Arz ve talebe göre Adana’dan başlarız kavunu getirmeye, Manisa, Kırkağaç, Balıkesir, Ankara, Polatlı, Çankırı, Yozgat, Yerköy buralardan getiririz ve sezonu da böyle kapatırız.
KARPUZ ESKİYE GÖRE DAHA BÜYÜK BOYUTLARDA OLUYOR
Vatandaşlarımız, karpuz ve kavundan anlayan insanları tercih ederlerse evinde lezzetle ve afiyetle kavunu da karpuzu da yer. Müşterilerimizden, bir de atadan görme kesim şekillerini değiştirmelerini istiyoruz. Vatandaşlar; karpuzu tersinden, sapsız tarafından yuvarlak, halka şeklinde keserek, kesik kısmı yukarı getirsin ve o şekilde poşetleyerek buzdolabına koysun. Bu şekilde karpuz kesilmiş halde 10 gün dayanır ve böyle tüketilmesini tavsiye ediyoruz. Kavunu da kestikten sonra çekirdeklerini temizlemesinler, çekirdekleri kavunun kalan kısmında bırakılarak o şekilde buzdolabına koyulabilir ve daha sonra tüketilebilir. Eskiden karpuzlar 3-5 kilogramdı, şimdi karpuzlar damla sulamayla büyümeye başladı ve eskiye göre daha büyük boyutlarda oluyor. Havalar sıcak karpuz sulanmazsa yanacak. Mecbur sulanıyor, karpuz sulandıkça da şişiyor ve büyüyor.
SATIŞLARINIZ NASIL GİDİYOR, DEĞERLENDİRİR MİSİNİZ?
Satışlarımız önceki yıllara göre oldukça düşük ve beklentimizin çok çok altında ilerliyor. Geçmiş yıllara baktığımızda, pandemi döneminde bile satışlarımız şu andan daha iyiydi. Afyon halkına yerel esnafa sahip çıkmalarını tavsiye ediyoruz. Biz Afyon’un yerlisiyiz, bizlere sahip çıksınlar. Zincir marketler, marketler değil de yerel esnafı tercih etsinler. Vatandaş; bakkalları tercih etmedi, bakkallar yendi. Şimdi vatandaş ucuz mal arıyor. Marketler piyasayı belirliyor, bu da tekelleşmeye yol açıyor. Marketler şimdi de kasap ve manav esnafını yok etmeye çalışıyor. Eğer bizler yok olursak, karpuzu 10-15 liradan değil, 30 liraya da bulamazlar. Vatandaşlarımızdan yerel esnafı tercih etmesini özellikle bekliyoruz.