Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2018-2022 yılları ‘İl Seviyesinde Beşeri Kalkınma Endeksi’ istatistiklerini açıkladı. TÜİK tarafından yapılan açıklamada, ‘yaşam beklentisi, eğitim ve gelirden’ oluşan ‘Beşeri Kalkınma Endeksi’nin 2018 yılında 0,844 iken 2022 yılında 2018’e göre yüzde 1,1 artarak 0,854’e yükseldiği belirtildi. Türkiye, bu değere göre Birleşmiş Milletler (BM) Kalkınma Programı tarafından belirlenen sınırlara göre ‘çok yüksek gelişmişlik’ seviyesindeki ülkeler grubunda yer aldı. 2022 yılında il düzeyinde en yüksek beşeri kalkınma endeksine sahip ilin 0,891 ile Ankara olduğu belirtilirken, Afyon 0,809’luk beşeri kalkınma endeksine sahip oldu.
BEŞERİ KALKINMA ENDEKSİ 2022 YILINDA 0,854 OLDU
Beşeri kalkınma endeksi, 2018 yılında 0,844 iken 2022 yılında 2018’e göre yüzde 1,1 artarak 0,854 oldu. Bu değere göre Türkiye, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından belirlenen sınırlara göre ‘Çok Yüksek Gelişmişlik’ seviyesindeki ülkeler grubunda yer aldı. Bu endeksin alt bileşenleri olan yaşam beklentisi endeksi 2022 yılında 2018’e göre yüzde 2,2 azalarak 0,882 olurken, eğitim endeksi ve gelir endeksi sırasıyla yüzde 3,0 ve yüzde 2,6 artışla 0,807 ve 0,875 oldu.
AFYON’UN TÜM ENDEKS DEĞERLERİ TÜRKİYE ORTALAMASININ ALTINDA
Afyon’un beşeri kalkınma endeksi bir önceki yıla göre göre binde 8 oranında artarak 0,809, yaşam beklentisi endeksi bir önceki yıla göre yüzde 1,1 artışla 0,876, eğitim endeksi bir önceki yıla göre binde 1 oranında azalarak 0,746, bir önceki yıla göre 1,6 oranında artan gelir endeksi ise 0,811 oldu.
BEŞERİ KALKINMA ENDEKSİNİN EN YÜKSEK OLDUĞU İL ANKARA OLDU
2022 yılında il düzeyinde en yüksek beşeri kalkınma endeksine sahip il, 0,891 ile Ankara oldu. Bu ili, 0,886 ile İstanbul ve Kocaeli, 0,870 ile İzmir ve 0,867 ile Muğla izledi. Beşeri kalkınma endeksi en düşük olan il 0,748 ile Ağrı olurken, bu ili Şanlıurfa, Van, Muş ve Bitlis izledi.
BEŞERİ KALKINMA ENDEKSİNİN SON 5 YILDA EN ÇOK ARTTIĞI İL YÜZDE 4,1 İLE KİLİS OLDU
Beşeri kalkınma endeksinin 2018-2022 yılları arasında en çok artış gösterdiği ilk beş il sırasıyla yüzde 4,1 ile Kilis, yüzde 4,0 ile Şırnak, yüzde 3,9 ile Çankırı ve Hakkâri ve yüzde 3,8 ile Ağrı oldu. Aynı dönemde, beşeri kalkınma endeksinin düşüş gösterdiği iller sırasıyla yüzde 0,2 ile Trabzon, yüzde 0,1 ile Ordu, yüzde 0,03 ile Rize ve yüzde 0,02 ile Karabük oldu.
ENDEKSLE İLGİLİ TÜİK’TEN AÇIKLAMA
TÜİK’ten yapılan açıklamada, ‘İl Seviyesinde Beşeri Kalkınma Endeksi, 2018-2022’ adlı verilerle ilgili şu bilgilendirmeye yer verildi: “Bir ülkenin ekonomik kalkınma sürecinde, fiziki sermaye kadar beşeri sermaye yeterliliği de önemlidir. Beşeri kalkınma endeksi ülkelerin beşeri sermaye yeterliliklerinin tespit edilebilmesi amacı ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hesaplanmaktadır. Endeks; yaşam beklentisi, eğitim ve gelir olmak üzere üç alt bileşenden oluşmaktadır.
Beşeri kalkınma endeksi, 0 ile 1 arasında bir değer almakta olup, endeksin 0,8 ve üzerinde olması ‘çok yüksek beşeri kalkınma’ seviyesini, 0,7 ile 0,8 arasında olması ‘yüksek beşeri kalkınma’ seviyesini, 0,55’in altında olması ise ilgili ülkenin ‘düşük beşeri kalkınma’ seviyesinde yer aldığını göstermektedir.
Ülkemize ait beşeri kalkınma endeks değerleri, günümüze kadar UNDP tarafından ülke düzeyinde üretilmekteydi. İlk kez bu haber bülteni ile ülke seviyesinin yanı sıra il seviyesinde de resmi istatistik olarak yayımlanmaktadır.”