Bilim insanları dünyanın akciğerleri olarak anılan ve zengin biyoçeşitliliğe sahip Amazon yağmur ormanlarının küresel iklim değişikliği nedeniyle kısa bir süre içinde dev bir savanaya dönüşebileceğini açıkladı. Bununla birlikte araştırmacılar yıl başından bu yana devam eden yangınlar nedeniyle ormanların yüzde 40’ının hali hazırda çayıra dönüştüğünü ve bu nedenle bölgede yaşayan binlerce canlı türünün yok olacağını açıkladı.
Bilim insanları, iklim krizinin bir sonucu olarak Amazon’un büyük bir kısmının kapalı bir yağmur ormanı özelliğini kaybederek, açık bir savanaya dönüşme eğiliminde olduğunu açıkladı. Savana tropik yağmur ormanları ile kuru çöller arasındaki geçiş bölgesinde yer alan geniş çayırlara deniliyor ve kurak mevsimin uzun sürdüğü tropikal bölgelerde görülüyor.
Amazon yağmur ormanları yıl başından beri devam eden yangınlarla mücade ediyor. Araştırmacılar, yağmur ormanlarının yağış ve nem seviyelerindeki değişikliklere karşı oldukça hassas olduğunu belirterek, yangınlar ve uzun süreli kuraklıkların ağaçların kaybedilmesine ve bölgenin savan benzeri otlak karışımına dönüşebileceğine neden olacağını bildirdi. Amazon’da, bu tür değişikliklerin mümkün olduğu biliniyordu, ancak son araştırmaya kadar bunun on yıllarca uzakta olduğu düşünülüyordu.
ORMANLARIN HALİ HAZIRDA YÜZDE 40’I ÇAYIRA DÖNÜŞTÜ
İsveç merkezli Stockholm Resilience Center tarafından yapılam yeni araştırmaya göre Amazon’un bazı kısımları, değişen iklim nedeniyle eskisinden çok daha az yağmur alıyor. Araştımacılar, bu nedenle ormanın yaklaşık yüzde 40’ın savan olarak var olmaya devam edeceğini aktardı.
BİR KERE KAYBEDİLİNCE GERİ DÖNÜŞÜ OLDUKÇA ZOR
Bununla birlikte, bilim insanları yağmur ormanından savanaya bir kez başladıktan sonra sürecin tersine dönmesinin oldukça zor olduğu konusunda uyardı. Yağmur ormanları, savanadan çok daha fazla türe yaşam alanı sağlıyor ve atmosferden karbondioksiti emmede çok daha büyük bir rol oynuyor.
Araştırma ekibi, çalışma kapsamında küresel sıcaklıktaki artışı baz alarak, dünyanın tropikal bölgelerinde ormanların nerede bulunmasının beklenebileceğine dair bilgisayar simülasyonları oluşturdu ve olası orman örtüsünün minimum ve maksimum olduğu alanları inceledi.
BİNLERCE TÜR SONSUZA KADAR KAYBOLACAK
Makalenin ortak yazarı Ingo Fetzez, “Artık tüm kıtalardaki yağmur ormanlarının küresel değişime çok duyarlı olduklarını ve uyum yeteneklerini hızla kaybedebileceklerini anlıyoruz. Ormanlar zarar gördüğünde iyileşmeleri uzun yıllar alacaktır. Yağmur ormanlarının tüm küresel türlerin çoğuna ev sahipliği yaptığı düşünüldüğünde, binlerce türün sonsuza kadar kaybolacağını düşünülebiliriz” ifadelerini kullandı.
Araştırmanın baş yazarı Arie Staal ise yağmur ormanlarının ekolojisinin, doğru iklimde kendi kendine devam eden yağışlarını etkili bir şekilde üretmelerine rağmen, yanlış koşullarda kurumaya eğilimli olduklarını açıkladı.
Staal, “Ormanlar kendi yağmurlarını yaratır, çünkü yapraklar su buharı verir ve bu yağmur daha rüzgarla birlikte düşer. Yağış, daha fazla ormana yol açan daha az yangın anlamına gelir. Ancak geniş yağmur ormanı alanları kaybedilirse, bölgedeki yağış seviyeleri de buna göre düşer” ifadelerini kullandı.
BOLSONARO KULAK ASMADI, YANGINLAR YÜZDE 60 ARTTI
Öte yandan, geçen yıl Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, Amazon’un altın avcıları ve kaçak ormancılar tarafından tahrip edilmesinin bölgedeki yağmur ormanlarının savanaya dönüşmesine neden olacağı konusunda uyarıldı. Ancak, Bolsonaro durumu inkar etti. Devlet Başkanı’nın harekete geçmemesi nedeniyle yağmur ormanlarındaki yangınlar ise geçen yıla göre yüzde 60’lık bir artış gösterdi.