Nöbetçi Eczaneler
Özellikle sonbahar ve kış aylarında yaygın olarak görülen mevsimsel depresyon, daha nadir de olsa yaz aylarında da ortaya çıkabilir. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri Bölümünden Prof. Dr. Işıl Göğcegöz, mevsimsel depresyonun belirtilerini, nedenlerini ve etkili başa çıkma yöntemlerini değerlendirdi. “Mevsimsel depresyon değişen mevsimle birlikte ortaya çıkan depresif belirtileri içermektedir” diyen Göğcegöz, “Havaların soğuduğu ve günlerin kısalmaya başladığı sonbahar ve kış aylarında daha yaygın olarak görülür ve depresif belirtiler, mevsim yeniden bahara ve yaza döndüğünde kendiliğinden azalır. Genellikle ‘Kış Tipi Depresif Bozukluk’ olarak tanımlanır. Ancak bazen yazın başladığı dönemlerde depresif belirtilerin yaşandığı formu da daha nadir olsa da görülebilmekte ve ‘Yaz Tipi Depresif Bozukluk’ olarak bilinir” dedi.
MEVSİMSEL DEPRESYON GÖRÜLME SIKLIĞI YAŞANILAN BÖLGE İLE DE İLİŞKİLİDİR’
Kış depresyonunun güneş ışığı eksikliğinden, yaz depresyonun ise uyku-uyanıklık döngüsünü bozukluğundan kaynaklandığını belirten Prof. Dr. Göğcegöz, “Mevsimsel depresyon görülme sıklığı yaşanılan bölge ile de ilişkilidir. Sıcak iklime sahip bölgelerde yaz tipi depresyon yaygınken, soğuk iklime sahip bölgelerde yaşayanlarda kış tipi depresyon görülme sıklığı çok daha fazladır olduğu gözlenmektedir. Örneğin bir araştırmada Hollanda’da kış tipi depresyonu görülme oranı yüzde 3 yaz tipi depresyonu görülme oranı yüzde 0.01, Tayland’da yaz tipi depresyonunun görülme oranı yüzde 6 civarı iken kış tipi depresyonu görülme oranı yüzde 1 civar bildirilmiştir” şeklinde konuştu.
MEVSİMSEL DEPRESİF BOZUKLUK DEPRESYONUN TİPİNE GÖRE DEĞİŞKENLİK GÖSTEREBİLİR
Mevsimsel depresif bozukluk belirtilerinin depresyonun tipine göre değişkenlik gösterebileceğini aktaran Göğcegöz, “Günün büyük kısmında depresif duygu durum, geçmişte zevk alınan aktivitelerden zevk alınmaması ve ilgi kaybı, düşük enerji, halsizlik, umutsuzluk, değersizlik hissi, konsantre olmakta güçlük çekme, ölüm veya intihar düşünceleri genel görülebilen ortak belirtiler iken; kış tipi depresyonda; aşırı uyku (hipersomni), aşırı yemek, sosyal geri çekilme, yaz tipi depresyonda; uykusuzluk iştahsızlık, kilo kaybı, çabuk sinirlenme, öfke, ajitayon huzursuzluk, anksiyete ve mevsimsel depresif bozukluk belirtileri yaşıyorsanız çeşitli başa çıkma yöntemlerini kullanabiliriz” ifadelerini kullandı.
KIŞ TİPİ DEPRESYONDA BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ
Prof. Dr. Göğcegöz, kış aylarında depresif belirtileri azaltmak için doğal ışığa çıkmanın önemine dikkat çekerek şunları söyledi: “Ne kadar gün ışığı alırsanız o kadar iyidir. Doğal ışığa çıkmak ve yaptığınız aktiviteleri gün içinde yapmaya çalışmak depresif belirtilerinizi azaltır. Özellikle gün ışığı ile direkt temas önemlidir. Bu nedenle gün içinde yürüyüş veya imkanınız yoksa çalıştığınız ortamda gün ışığı ile temas etmeye çalışmak iyi gelecektir.” Göğcegöz, evde kullanılan ampulleri daha parlak olanlarıyla değiştirmenin de faydalı olacağını belirterek, “Işık terapisi yöntemi bu hastalarda bir tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır. Bir psikiyatri uzmanı kontrolünde 30 ila 60 dakika sürebilen ışık terapisi uygulanabilir. Gece uykunuza dikkat etmek, kışın karanlığa uyandığımız günlerde ışığı açarak güne başlamak, proteinden zengin, karbonhidrattan fakir beslenmek, mineral ve vitamin desteğini ihmal etmemek çok önemlidir” dedi.
YAZ TİPİ DEPRESYONDA BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ
Yaz tipi depresyonla başa çıkma yöntemlerini de sıralayan Prof. Dr. Göğcegöz, “Uyku-uyanıklık döngüsüne dikkat etmek, uyuduğunuz odada karartma perdeleri kullanmak, mümkünse loş veya karanlık ortamlarda vakit geçirmek depresif belirtilere iyi gelmektedir. Sıcak hava, en büyük tetikleyicilerinden biri olduğu için mümkün oldukça serin yerler hatta klima olan yerlerde vakit geçirmeyi tercih edebilirsiniz. Eğer tüm bu önlemlere rağmen belirtiler şiddetleniyor ve intihar düşünceleri eşlik ediyorsa vakit kaybetmeden bir psikiyatri uzmanına başvurmak çok önemlidir” ifadelerine yer verdi.