Nöbetçi Eczaneler
Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Üyesi ve Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi (ASBÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Sarıoğlu, Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Bilim, Teknoloji, Sanat ve Spor Festivali 2025 (AKÜFEST’25) etkinlikleri programı kapsamında verdiği ‘Dijitalleşme, İnsan ve Ahlak’ konferansında, “Yeni bir ahlak tasavvuruna ihtiyaç var” görüşünü ileri sürdü. Atatürk Kongre Merkezinde gerçekleştirilen konferansa Cumhuriyet Başsavcısı Fatih Karabacak, AKÜ Rektörü Prof. Dr. Mehmet Karakaş, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Murat Peker, Bolvadin Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dekanı ve Uluslararasılaşma Koordinatörü Prof. Dr. Mustafa Fişne, Sandıklı Uygulamalı Bilimler Yüksekokul Müdürü Prof. Dr. Cüneyt Akın ile öğretim elemanları ve öğrenciler katıldı.
‘AHLAKI YENİDEN TEMELLENDİRMEK LAZIM’
Prof. Dr. Sarıoğlu, ‘Dijitalleşme, İnsan ve Ahlak’temalı sunumunda ‘2020-2021 yılları arasında en çok ‘hiçbir şey eskisi gibi olmayacak’ sözünün duyulduğunu ileri sürerek, şu ifadeleri kullandı: “Hiçbir şey derken buna ahlak da dahil. Ahlak da eskisi gibi olmayacak; değişip, dönüşecek. Ahlakı yeniden temellendirmek lazım. Yeni bir ahlak tasavvuruna ihtiyaç var. Mevcut ahlak tanımında: birtakım kurallarımız, değerlerimiz var, biz de ona göre davranacağız. Toplum tarafından kabul görmüşse ahlaklı oluyor ama kabul görmüyorsa ahlaksız oluyor. Bence problem burada yatıyor. Bu ahlak telakkisi problemli.”
İNSANDAN DAHA ACİZ VARLIK YOKTUR
İnsanın içinde bulunduğu şartlara hızlı uyum sağladığını ve adapte olduğunu söyleyen ve insanı tanımanın insanın ontolojik konumunu, yapısını, imkanlarını ve zorluklarını belirlemek olduğunu ifade eden Sarıoğlu şöyle devam etti: “İnsanı tanımak demek onun ontolojik konumunu, yapısını, imkanlarını ve zorluklarını belirlemek demektir. İnsandan daha aciz varlık yoktur. İnsan içinde bulunduğu şartlara hızlı uyum sağlar ve adapte olur. Oraya uyum sağlar ve oradan bakmaya başlar. Ahkam keser ve her şeyi oradan görür.”
İNSAN UYUM YETENEĞİNDEN DOLAYI İSTİSMARCI BİR VARLIK
İnsanı, uyum yeteneğinden dolayı istismarcı bir varlık olarak tanımlayan Sarıoğlu, “İnsanın bugün amacı olan şey yarın aracına dönüşebilir. Bugün aracı olan ise yarın amacı olabilir. Bugün ölümüne sevdiği dostu bir gün sonra ölümüne nefret ettiği bir düşmana dönüşebilir. Bu böyledir. İnsan, hemen durumu ve şartları istismar edebilir. Bunlar değer yargısı değil. Olumlu, olumsuz yükleme yapmak değil; bunlar tespittir. Fakat insanın bir yanı daha var ki o da bizim akıl yeteneğimiz ve irade gücümüzdür. İnsan olarak akıl ve irade gücümüz, hayatımızdaki her şeyi dengeleyebilecek, yükseltebilecek ya da düşürebilecek bir etkiye sahiptir; bazen bu gücü kullanırız, bazen de onun tarafından yönlendiriliriz. Dolayısıyla insan böyle karmaşık bir yapıdır ki böyle olduğu için de ahlak diye bir şeye ihtiyacı vardır. Ahlak dediğimiz şeyin zemini bu yapıdır” diye konuştu.
HER ŞEYİN BAŞI EĞİTİM, ÇÖZÜM, EĞİTİMDİR
150 senedir uygulanan kültür emperyalizmi nedeniyle ahlakın bozulduğunu ifade eden Sarıoğlu, “Uymamız gereken kurallar, değişti, dönüştü ve içi boşaldı. Bütün kurallar duruyor, her gün konuşuyoruz. Her şeyden önemlisi eğitim. Eğitim doğru olsa dini de doğru öğrenir, gelenek-göreneği de hukuku da öğreniriz. Her şeyin başı eğitim. Eğitim, ürününü üçüncü kuşakta verir. Bir kuşağı yetiştirdi bir kuşak, bir eğitim sistemi kurdu. O da öbürünü yetiştirecek. Bir kuşak için 20-25 sene lazım. Sağlamasını 60-70 sene sonra yaparsınız. Çözüm, eğitimdir” ifadelerini kullandı.
YENİ İNTERNET DİLİ GELİŞTİREBİLİRİZ
Fiziki dünyada her şeyin sınırlı olduğunu ama dijital dünyada bilgi bombardımanının olduğunu belirten Sarıoğlu, dijitalleşme ve teknolojiye dair şu değerlendirmelerde bulundu: “Hayran olduğun teknoloji insandan çıktı. Sen de bu içerik üreticilerinden daha iyisini, daha güzelini yapabilirsin. Ama sen olursan yaparsın. Başkalarına benzeyerek, klonlanarak onun klonu haline düşerek, onu taklit ederek, ona hayran olarak yapamazsın. Yeni internet dili geliştirebiliriz. Belki de geliştirdik. Türkiye olarak bir şeyler yapıyoruz. Belki onu da yaptık. Vakti zamanı gelince ortaya çıkacak. Biz bunu yapmak zorundayız. Bundan korkmaya gerek yok, abartmaya gerek yok ama körü körüne içine dalmaya hiç gerek yok. Biz onları ikame edecek içerikler üreteceğiz. Benzer platformlar oluşturacağız. Bunları ideolojik ve politik görelim. Sadece teknoloji deyip masum görmeyelim. Eldeki imkanları sonuna kadar kullanmak; ahlaki bilincin, bir aklın, bir iradenin gereği zaten.”