Nöbetçi Eczaneler
Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi (AFSÜ) Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Ana Bilim Dalıöğretim üyelerinden Dr. Jale Akgöl, hastalıkları gidermek veya önlemek için kullanılan bütün maddelerin ‘ilaç’ olarak tanımlandığını belirterek, mevcut bilgilere göre, ilk ilacın bundan 50 bin yıl kadar önce Kuzey Irak’ta kullanıldığını söyledi. İlaçların insanlık tarihi kadar eski olduğuna dikkat çeken Akgöl, kadar önce Kuzey Irak’ta kullanıldığını söyledi. AFSÜ’de öğretim üyeleriyle yapılan röportajlar serisinin sonuncusunda AFSÜ Tıp Fakültesi, Tıbbi Farmakoloji Ana Bilim Dalından Dr. Öğr. Üyesi Jale Akgöl, “Farmakoloji nedir” sorusuna karşılık, ilaç bilimi olarak bilinen farmakolojinin ilaçların kimyasal ve fiziksel özellikleri ile nasıl etki gösterdiklerini canlı organizmalarda incelediğini belirterek, multidisipliner özelliğine dikkat çekti.
SON 500 YILDA İLAÇ GELİŞİMİ BÜYÜK İVME KAZANDI
İnsanlığın ilk ilacı bundan 50 bin yıl kadar önce kullandığını kaydeden Akgöl, “Kuzey Irak’taki Şanidar Mağarasında keşfedilen arkeolojik bulgular bize, yaklaşık 50 bin yıl önce yaşayan atalarımızın bitkisel tedaviye başvurduğuna dair ilk somut kanıtlardan birini vererek, farmakoloji tarihi için de kanıtlanabilir bir başlangıç noktası sunuyor” dedi. Şifalı bitkilere dayalı başlayan iyileşme arayışının ShenNung, Hipokrat, Galen, İbni Sina ve Paraselsius gibi öncülüğünde geliştiğini, 18. yüzyılda da doğa bilimleri ve kimyanın gelişmesiyle büyük bir ivme kazandığını anlatan Akgöl, sözlerini şöyle sürdürdü: “İnsanlık tarihinde savaşlar, felaketler, kazalar, doğumlar, irili ufaklı hastalıklar insanları yaşamlarını sağlıklı bir şekilde idame etmek için güdülemiş, bu da ilaçları ve dolayısıyla farmakolojiyi tüm bilimler içinde benzersiz bir konuma taşımıştır”
MUCİZE ÇÖZÜMLERE KULAK TIKAMAK ZORUNDAYIZ
Açıklamalarında, son dönemin yaygın bilişim teknolojisi yapay zekanın ilaç geliştirilmesinde de kullanılmaya başlandığına işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Jale Akgöl, “İlaç olarak pazarlanan ama tıbbi bakımdan uygun olmayan ürünler hakkında” ise özetle şu ifadeleri kullandı: “Sahte ürünler, özellikle ilaç görünümlü bitkisel takviyeler genellikle etkin olmayan, tehlikeli veya bilinmeyen maddeler içerebiliyor. Dozaj hataları ve zararlı bileşenler de yan etkilere, zehirlenmelere, tedavinin gecikmesine ve sorunların kronikleşmesine yol açabiliyor. Bunlardan korunmak için sanal platformlardaki kolay yollardan tedavi sunan ‘mucize çözümlere’ kulak tıkamak zorundayız.”
İLAÇ ÜRETEN ÜLKELER VE FİRMALAR SAYGINLIK ELDE EDER
Dr. Akgöl, bir ilacın eczane rafına gelmesinin 10-15 yıl süren AR-GE ve ortalama 2,8 milyar ila 3 milyar dolar arasında değişebilen maliyetlerle mümkün olduğunun altını çizerek, “İlaç üreten ülkeler ve firmalar uluslararası saygınlık elde eder. Ar-Ge ve üretim üretim boyutuyla alanda varlık gösterecek farmakologlara her zaman ihtiyaç vardır ve bu konuda uzmanlaşanların iş bulma potansiyeli son derece yüksektir” diye konuştu.
BİR FARMAKOLOG NASIL YETİŞİR?
Dr. Akgöl, “Bir farmakolog nasıl yetişir ve belli başlı çalışma alanları nelerdir” sorusunu ise şöyle yanıtladı: Farmakologların kimya, biyoloji, tıp, veterinerlik veya eczacılık gibi temel bir alanda lisans eğitimi alması gerekir. Farmakoloji, toksikoloji, farmakokinetik ve farmakodinamik gibi ileri düzey konuları içeren yüksek lisans ve sonrasında doktora programlarından mezun olanlar farmakolojinin çeşitli dallarında profesyonelleşir. Tıp fakültesi mezunları Tıpta Uzmanlık Sınavı ile Tıbbi Farmakolojiyi seçmeleri sonrasında Tıbbi Farmakoloji Uzmanı unvanını alır.”