Türkiye’nin önemli et ve et ürünleri üretim merkezlerinin başında gelen Afyonkarahisar’da, kasap esnafı işlerin durgunluğundanyakınarak, yaklaşan ramazan Bayramı öncesi bekledikleri hareketliliğin yaşanmadığını belirtiler. köklü esnaflardan Kasap Salih Koçkan,maliyetlerin ve vatandaşın alım gücünün düşmesinin kendilerini bitme noktasına getirdiğini söyledi, “Vatandaş et yemek istiyor ama cep delik” diye konuştu.
Afyonkarahisar’ın köklü kasap esnaflarından Salih Koçkan, Ramazan ayında durma noktasında olan ‘işlerin’ ‘Bayram’a sayılı günler kala açılmadığını belirterek, bu durumun en öneml sebebinin maliyetler olduğunu vurguladı. “Vatandaş et yemek istiyor ama cep delik. Biz bundan büyük üzüntü duyuyoruz” diyen Koçkan, etin işenmesi ve satılması için gerekli olan girdilere gelen zamların yanı sıra besicilik maliyetlerinin de arttığına dikkat çekti. Geçen yıldan bu yana maliyetlerin katlanarak arttığını, kasap işiyle uğraşan küçük esnafın bitme noktasına geldiğini belirten Koçkan, oğlu Şükrü ile işlettikleri Kardeşler Kasabının Afyonkarahisar kent merkezinin en uğrak yerinde olmasına rağmen çoğu kez zararla günü kapattıklarını söyledi.
VATANDAŞ GRAMLA ET ALMAK İSTİYOR
Maliyetlerine doğrudan etki eden elektrik, akaryakıt ve doğalgazda son bir yılda ‘ödenemez derecede’ artış meydana geldiğinin altını çizen Salih Koçkan, Afyonşehir’e şunları aktardı: “Sucuğu fırına doğalgazla veriyoruz. Geçen sene dükkânımıza ayda 1000-1200 lira elektrik gelirken, bugün 5 bin lira geliyor. Şu anda milletin de imkanı olmadığından Ramazan ayı bomboş geçti. Herkes et yemek istiyor ama cep delik. İnsanlar et yiyecek ama evinde doğalgaz 1000 lira geldi. Elektrik, su parası da üstüne ekleniyor. Aldığı asgari ücret belli. Bir de çocukları varsa bu adam nasıl geçinecek? Şu an kıyma, kuşbaşı, sucuk 100 lira ama alan yok. Koçkan, evlere artık gramla et girdiğini, vatandaşların 20 TL’lik, 30 TL’lik et almak istediğini belirterek, özellikle emekli vatandaşların ayın sonunu getiremediğini, bu durumun doğrudan kendilerine yansıdığını kaydetti. Koçkan, artman maliyetlerden besiciliğin de olumsuz etkilendiğinin altını çizerek, “Pazara vardığın zaman mal alamıyorsun, çünkü yem pahalı, ilaç pahalı” diye konuştu.
İŞLERİMİZ GEÇEN YIL DAHA İYİYDİ
Ramazanda beklenilen işin olmadığını anlatan bir başka isim ise İsmail Arsoy oldu. Portakaloğulları Kasabı’nın sahibi olan Arsoy, geçen yıl işlerinin daha iyi olduğunu, kıyma ve kuşbaşı fiyatlarının 50 lira civarında olduğunu şimdi ise 110 TL’ye kadar çıktığını ifade etti. Arsoy, “Kesim fiyatların da artıyor. Kesim 100 TL, dana kesimi 95 TL, düve kesimi ise 85 TL. Hiçbir şeyin fiyatı durmuyor ki. Zeytinin, peynirin kilosu kaç para? 80 TL, 100 TL’ye satıyorlar. Markete gidiyorsun indirim yok. Hiçbir şey değişmiyor” dedi.
‘MÜŞTERİ DE HAKLI, SATAN DA HAKLI, KÖYLÜ DE HAKLI’
Elektrik, mazot ve doğalgaz zamlarının, et fiyatlarını ikiye katladığını söyleyen Arsoy, “Geçen sene dükkanımıza 800-900 TL elektrik geliyordu. Şimdi 2500-3000 TL civarında geliyor. Esnafın durumu içler acısı şu anda” ifadelerini kullandı. İlk önce üreticinin desteklenmesi gerektiğini söyleyen İşletme Sahibi İsmail Arsoy, “Yem 350 TL, köylü besleyemiyor. Üretici hayvanını kestiriyor, ineğini bile kestiriyor. Süt alacağı hayvanını kestiriyor. Yemin 350 TL olmasından dolayı üretici zarar ediyor, satıcı zarar ediyor. Müşteri de haklı, satan da haklı, köylü de haklı” şeklinde konuştu.
Üretim işine girmenin de şu dönemde zor olduğunu ifade eden Arsoy, “Üreticiliğin temelden, eskiden gelmesi gerek. Kenarda sermayen olacak. O zaman girebilirsin üreticiliğe. Artık üreten de kalmıyor. Hayvanı beslemiyor, bir pazardan getiriyor başka pazarda satıyor. Kesimler de sıkıntılı. İnek 75-80 TL’ye kesiliyor” ifadelerine yer verdi.
‘ORTA DİREK DİYE BİR ŞEY KALMADI’
Ramazan ayı ve Bayram hakkında da bahseden Arsoy, “Bayrama üç dört gün kaldı. Geçen sene şimdikine göre bin kat iyiydi. Geçen seneye göre satışlar yüzde 10 civarında düştü. Şimdi gitsen süpermarketler doludur. Bayram geliyor giyimciler, baklavacılar, tatlıcılar bile kan ağlıyor. Eskiden onlarda da sıra olurdu baklava almak için. Şimdi yok sıra. Baklavanın kilosu 100 lira nasıl sıra olsun? Olanda çok, olmayanda yok, orta direk diye bir şey kalmadı” değerlendirmesinde bulundu.
‘ÜRETİM YOK, ÜRETİCİ MAĞDUR’
Hem Ramazan Ayı hem de bayram öncesi bekledikleri hareketliliği bulamadıklarını ifade eden bir başka İşletmeci de İmza Et’in Sahibi Yusuf Yılanlıoğlu oldu. “Ramazanda fiyatlar zaten anormalin üzerinde” diyen Yılanlıoğlu, “Bugün kesim ücreti 95 lira olmuş durumda. Fiyatların böyle atmasının sebeplerinin başında üretimin olmaması. Üretim yok. Üretici mağdur. Üretici mağdur olduğu gibi esnaf da mağdur. Esnaf tüketiciye yansıtıyor bunu, tüketici de almıyor. Fiyatlar çok yüksek geliyor. Esasında bakarsan kıyma 110-120 TL Afyon’da. 120 ile 150 arasında kuşbaşı fiyatları oynuyor. 150 ile 200 arasında pirzola fiyatları oynuyor. Dönüp bakarsan Afyon halkı alıp tüketemiyor” dedi.
‘FİYATLARIN DAHA YÜKSELECEĞİ SÖYLENİYOR’
Ramazan’ın gelmesinin fiyatlara yansıması ile ilgili konuşan İşletmeci Yusuf Yılanlıoğlu, “Fiyatların daha yükseleceği söyleniyor. Şu anda bize yansıtılan konu bayram geçtikten sonra dana kıymanın 150 TL olacağı yönünde. Şu anda zaten en ucuzu da Afyon’da. Bugün Eskişehir’e bakıyorsun 130-140 TL kıyma. Kütahya’da 140 TL. Uşak’ta da aynı şekilde 130-140 TL. Çevremizdeki illerde zaten pahalı fiyatlar. Şu anda İzmir ile İstanbul’a ürün gönderiyorum. Müşteri buradan geçerken arıyor, bize bir pirzola hazırla diyor. Ardından fiyatı soruyor, duyunca çok iyiymiş diyor. İki kilo alacaksa 5 kilo alıyor. Böyle olunca Afyon halkı ister istemez tüketemez hale geliyor. Emekli halkın ne kadar maaş aldığı ortada. Maaşından 1 kilo kıyma parasını ayıramıyor” ifadelerine yer verdi.
‘HALKIMA FEDA EDİYORUM’
En uygun fiyatlı satış yapan kasaplardan biri olduğunu söyleyen İşletmeci Yılanlıoğlu, “Çevrede en uygun satanlardan birisi benim. Çünkü; kendi malım var ben onu halkıma feda ediyorum. Bir de alıyorsam direk köylüden alıyorum. Araya herhangi bir aracı girmiyor. Böylelikle biraz daha uyguna alırsan müşteriye de bunu yansıtmak zorundayım. Ben bazen kıymadan kazanmıyorum ama bazen de fedakârlık yapmak gerekiyor. Ortalık hareketlesin” dedi.
‘HAYVAN PAZARINA ŞEHİR DIŞINDAN GELİYORLAR’
“Çayırbağ’da ki hayvan pazarına şehir dışından birçok insan geliyor” diyen Yılanlıoğlu, “İstanbul Balıkesir Kütahya Eskişehir’den gelip canlı olarak götürüyorlar hayvanları. Onu geçtim Doğu’dan da insanlar geliyor. Biz oraya gideriz onlar burada. Karslısı Sivaslısı Yozgatlısı Erzurumlusu burada. Onlar buradan götürdükleri için burada hayvan azlığı olmuş oluyor. İlk başta üretimin desteklenmesi gerekli. Ondan sonra esnaf. Esnafa alternatifler sağlanması gerekiyor. Sucuk yaptırıyorum ama maliyeti yüksek. Ama mecburum gelen müşteriler bir kilo etin yanında sucuk da ver diyor. Yoksa zararına sucuk satıyorum. 70 TL sucuk var ama ben almadım diyor. Etin kilosu 100 lira olursa bu adam 70’TL ye sucuğu sana nasıl verecek. İşçi de yok işçi bulamıyoruz. Kendimiz aile olarak çalışıyoruz burada. Genellikle konuşulan aynıdır her yerde en başta üretim şart. Sen yansıtırsan ben yansıtırsam bu iş belki bir çözüme kavuşur.Ömer Koçak (özel)