Zeka Testi Merkezi isimli internet sitesi, milyon 214 bin 505 kişinin katılımıyla 81 ilin zeka sıralamasını belirledi. Bilimsel temeli tartışmalı olan verilere göre, Türkiye’nin en zeki illeri sıralamasında komşu Eskişehir birinci sırada yer aldı, Afyonkarahisar ise listeye 39’uncı sıradan girdi. İnternet sitesinin yapmış olduğu IQ testi sosyal medyada gündem olurken, tepkiler de art arda gelmeye başladı. Yapılan IQ testine göre Türkiye’nin en zeki şehirlerine 6 farklı renk kategorisi verildi, Koyu renk en zeki illeri kapsarken, açık renge doğru da şehirlerin IQ sevileri belirlendi.
EN YÜKSEK 105,20, EN DÜŞÜK 94,19 OLARAK ÖLÇÜLDÜ
Testte IQ puanlarına göre 0-25 arası çok ağır düzey zihinsel yetersizlik, 26-40 arası ağır düzey zihinsel yetersizlik, 40-55 arası orta düzey zihinsel yetersizlik, 55-70 arası hafif düzey zihinsel yetersizlik, 70-85 arası sınır zekalı, 85-115 arası normal zekalı, 115-129 arası üstün zekalı, 129-145 arası dahi olarak anlamlandırılıyor, IQ testinde kullanıcılara farklı zeka soruları soruldu, Verilen yanıtlara göre teste katılanların IQ değerleri ölçüldü ve ortalamaya göre bir sonuç çıkarıldı, Yapılan teste göre en yüksek ölçüm 105,20, en düşük ölçüm ise 94,19 olarak ölçüldü.
İLLER SIRALAMASI
Türkiye’nin İl Bazında IQ Ortalamaları şöyle sıralandı: Eskişehir 105,20, Ankara 104,91, İzmir 104,51, Muğla 104,12, Çanakkale 104,02, İstanbul 104,02, Kocaeli 103,85, Balıkesir 103,59, Bursa 103,47, Kırklareli 103,38, Trabzon 103,37, Antalya 103,29, Tekirdağ 102,82, Zonguldak 102,68, Yalova 102,58, Karaman 102,52, Uşak 102,37, Konya 102,36, Rize 102,32, Denizli 102,14, Bartın 102,13, Sakarya 101,78, Kırşehir 101,74, Kütahya 101,65, Kayseri 101,42, Edirne 101,28, Tunceli 101,17, Bolu 100,99, Çorum 100,95, Samsun 100,87, Karabük 100,85, Mersin 100,71, Giresun 100,56, Kırıkkale 100,46, Osmaniye 100,39, Aydın 100,34, Sinop 100,29, Gümüşhane 100,24, Afyonkarahisar 100,17, Burdur 100,15, Sivas 100,09, Isparta 100,06, Nevşehir 100,01, Kastamonu 99,98, Malatya 99,75, Aksaray 99,63, Niğde 99,60, Ordu 99,58, Gaziantep 99,40, Mardin 99,32, Kahramanmaraş 99,28, Diyarbakır 99,19, Kilis 99,14, Tokat 99,09, Manisa 99,06, Erzurum 98,97, Adana 98,76, Batman 98,75, Elazığ 98,46, Şırnak 98,43, Bayburt 98,29, Şanlıurfa 98,07, Yozgat 98,05, Van 97,74, Muş 97,73, Çankırı 97,53, Hatay 97,36, Ardahan 97,33, Adıyaman 97,29, Bilecik 97,14, Erzincan 96,97, Amasya 96,88, Iğdır 96,69, Düzce 96,26, Ağrı 96,06, Bitlis 95,96, Kars 95,84, Artvin 95,36, Hakkari 95,16, Siirt 94,52, Bingöl 94,19.
AFYON EGE’DE SONUNCU SIRADA
Komşu iller arasında, Türkiye’de de birinci sırada yer alan Eskişehir olurken, sıralama şöyle oluştu: Uşak 102,37, Konya 102,36, Denizli 102,14, Kütahya 101,65, Afyonkarahisar 100,17, Burdur 100,15, Sivas 100,09, Isparta 100,06. Ege Bölgesi’nde ise İzmir 104,51 ve Muğla 104,12 ortalamalarıyla ilk iki sırayı paylaşırken, diğer iller ise şöyle sıralandı: Uşak 102,37, Denizli 102,14, Kütahya 101,65, Aydın 100,34, Afyonkarahisar 100,17.
‘ZEKA TESTİ YAPILMASI YASAL DEĞİL’
Öte yandan, Zeka Testi Merkezi isimli internet sitesinin duyurduğu zeka sıralaması sosyal medyada en çok tartışılan konuların başında yer aldı. Bazı yorumcular, tıbbi bir gerekçe olmadığı ya da bir resmi kurum tarafından sevk edilmediği sürece bütün yaşlar dahil olmak üzere zeka testi yapılmasının yasak olduğunu ileri sürerek, açıklanan verilerin gerçeği yansıtmadığını ileri sürdüler. Bazı yorumcular ise “Online test olarak sitelerde hiç bir referansa dayanmayan ve site yöneticileri ile testi kabul edip çözenler arasında geçen bir soru cevap dizisidir. Sonuç da otomatik çıkmaktadır ama bu sonuç dünya geneli içinde ortalamalara vurulmadığından ne çıktığı da bir parmak baldan öte gitmez, bir çeşit falcılıktır” görüşünü dillendirdiler.
Türkiye’de yaşayan kişilerin IQ değerlerinin ölçülmesi ve ortalanması ile elde edilen, üzerine çeşitli çalışmalar yürütülmüş bir konudur. Richard Lynn ve Tatu Vanhanen’ın Türkiye’den elde edilmiş çeşitli zekâ testi verilerini inceleyen araştırmalarında 86 ile 90 arasında değişen farklı değerler bulunmuştur. 2015 tarihli bir çalışma Türkiye’nin IQ değerini zeka testleriyle yüksek korelasyonlu Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı testlerini baz alarak hesaplamış ve Birleşik Krallık’ın değeriyle kıyaslayarak zeka seviyesini 94 olarak belirlemiştir. Beytullah Dalgıç