UNUTULMUŞ KAHRAMAN AHMET TURANİ

Antik çağlardan günümüze tarih sahnesi,vatanı ve gönül verdiği inanç uğruna canını feda etmekten çekinmeyen her yaştan kadın ve erkek kahramanlarla doludur. Aynı soydan, aynı inançtan olmasa bile vatanı olarak bildiği topraklar için korkusuzca ölüme giden çok sayıda yiğit vardır. Tıpkı Çanakkale Savaşı’nda, Kurtuluş Savaşı’nda Mehmetçik ile omuz omuza savaşıp şehit düşen Anadolulu Gayrimüslümler gibi. Bu topraklar için onlar da canlarını verip kimi Türk şehitliklerinde silah arkadaşları Mehmetçiklerle yan yana uyumaktadırlar. Yani kahraman olmanın soyla pek ilgisi yoktur. Bu konuda güzel bir örnek için biraz geriye gidelim. MS 739 ya da 740 yılında o zamanlar adı Akranion olan Afyonkarahisar’da zorlu bir savaş vardı. Afyon Kalesi İslam ordusunca kuşatılmıştı. Ordu komutanı Seyyid Battal Gazi ile silah arkadaşı ve omuzdaşı Ahmet Turani komutasındaki askerler kaleyi ele geçirmek büyük bir mücadeleye girişmişlerdi. Kaledeki Bizanslıların dışarısı ile bütün bağlantıları kesilmiş,kaledekiler çok zor bir durumda kalmışlar vekale düşmek üzere idi. Bu durum üzerine kale komutanı, Bizans İmparatoru III. Leon’dan yardım isteyince İmparator 100.000 kişilik büyük bir ordu ile İstanbul’dan yola çıktı.

Bizans ordusu kalenin eteklerine geldiğinde amansız bir savaş başlar. Battal Gazi ağır yaralanır. Ahmet Turani de askerleriyle birlikte şehit düşer. Bu iki kahramanın saf dışı kalmasıyla Bizans ordusu İslam ordusu karşısında zafer kazanır. O günden sonra kentin ve kalenin adı Nikopolis“Zafer Kenti” olarak anılmaya başlar. İmparator III. Leon ağır yaralı Battal Gazi’ye büyük saygı göstererek hekimlerini seferber eder ve onu İstanbul’a götürmek üzere yanına alır. Ancak ağır yaralı Battal Gazi Nakoleia (Eskişehir-Seyitgazi) yakınlarında şehit olur. İmparator kahramanlığına hayranlık duyduğu Battal Gazi’yi İslami usullere uygun olarak kentin en yüksek tepesinde Üçler Bayırı adı verilen yerde toprağa verdirir. Mezarı yıllar sonra Selçuklu Dönemi’nde bulunur ve 1207/08 yılında II. Alaeddin Keykubat’ın annesi Ümmühan Hatun tarafından orası bir külliye biçimine dönüştürülür. Bugün külliyenin bulunduğu ilçe “Seyitgazi” olarak onun adını taşımaktadır.

Gelelim Battal Gazi’nin en yakın silah arkadaşı Ahmet Turani’ye.Ahmet Turani şehit düştüğünde Afyon Kalesi’nin eteklerinde, şu andaki mezarının olduğu yere gömülür. Bu mezar Afyonkarahisar kent merkezi, Ulu Camii karşısında Ahmet-Mehmet Dedeler Türbesi’nin hemen doğusunda, Merkez Kale Mahallesi,517 ada, 1 parselde olup, 2019 yılında Eskişehir Kültür Varlıklarını Koruma Kuruluncakorunması gerekli eser olarak tescillenmiştir.Ahmet Turani’nin Malatya, Sivasve İstanbul Beşiktaş’ta makam mezarları varsa da kanımca gerçek mezarı Afyonkarahisar’da bugünkü yerindedir. Çünkü Türk-İslam geleneğinde ve Anadolu’da mezarlar kutsaldır ve kolaylıkla yerleri değişmez ve bozulmaz.

Kimdir Ahmet Turani?Ahmet Turan, Ahmet Tarran, Ahmed Duran, Ahmed-i Taran gibi adları olan Ahmet Turani aslında bir Bizanslı (Rum) olup, Bizans İmparatoru Leon’un dayısıdır. Yani bir prenstir. Gerçek adı Todori/Tordi ve lakabıHammer’dir. Söylenceye göre; “Bizanslı soylu ve büyük komutan Hammer Usta, Emevilerle Bizanslılar arasında yapılan savaşta ya da teke tek kavgada Seyyid Battal Gazi ile karşılaşır. Battal Gazi ile giriştiği zorlu kavga iki gün boyunca sürer, sonunda Battal Gazi’ye yenilince orada diz çöküp Kelime-i şehadet getirerek Müslüman olur. Battal Gazi ona Ahmet Turani adını verir. O zamana değin Cafer Gazi olarak anılan Battal Gazi’yede “Battal”adını Ahmet Turani vermiştir. O günden sonra bu iki yiğit birbirlerinden ayrılmazlar ve girdikleri savaşlarda omuz omuza büyük kahramanlıklar gösterirler.

Gelelim esas konumuza: Bu yazıyı ne Battal Gazi’yi ne de Ahmet Turani’yi anlatmak için kaleme almadım. Beni rahatsız eden bir konuyu dile getirmek istedim. Her Ulu Cami yönüne gittiğimde Ahmet Turani’nin mezarını gördükçe içim sızlar. Hemenkarşısındaki Ahmet Mehmet Efendi türbesi, Akide Şekeri rengindeki konaklar birer birer ayağa kalkarken bu yiğit adamınmezarı bakımsız ve perişan bir durumdadır. Bu durumu yiğitlerin harman olduğu Afyonkarahisar’a hiç yakıştıramıyorum. Gözlemlerime dayanarak söylüyorum ki Ahmet Turani’nin mezarı bu durumuyla o yöreye gelen insanların dikkatini hiç çekmiyor. Oysa A. Turani Afyonkarahisar tarihinde yer alan büyük komutanlardan biridir.

Afyonkarahisar tarihi için önemli bir kişilik olan bu kahramanın mezarı şanına yakışır şekilde yeniden yapılmalıdır. Mezar taşı olarak kullanılan mermer sarık kanımca devşirme bir malzemedir. Koruma Kurulu’ndan geçecek projeyi yapacak yetenekte mimar arkadaşlarımız vardır. Gerekli mermer vs malzemeyi karşılıksız verecek iş adamlarımız olduğunu sanıyorum. Yani bu iş zor ve maliyetli değildir. Ayrıca bir dönemki kuşağın Battal Gazi filmlerinden iyi tanıdığı bu kahramanı gelecek kuşaklara anlatmak için 25-30 cm’lik mevcut bilgi levhasının yerine daha ayrıntılıbüyükçe bir bilgi levhası konmalıdır. Filmlere konu olan kahramanın mezarının yapılmasının ve tanıtılmasının bu tarihikişiliğe saygı yanında Afyonkarahisar turizmine büyük katkısı olacağına inanıyorum.