Fransa’da halk 18, asırda 4 grup halindeydi, en büyük halk kitlesi köylü ve işçilerdi. Bunlar vergi verir askerlik yaparlardı. 2. grup Burjuvalar, bunlar şehirde yaşıyor, ticaretle uğraşıyor, kültürlü ve zengin gruptu. Vergi veren bir gruptu. Devleti ayakta tutan bunlardı. Siyasette, yönetimde söz sahibi değillerdi. 3 grup soylularda, subaylardan seçilirdi. Yönetim askere dayanıyordu. 4 grup ise rahipler ve zadegan sınıfıydı.
İngiltere parlementer rejime geçmişti. Fransa ile yaptığı savaşta, Fransa mağlup olmuştu.
Fransa’da yetişen ilim adamlarında J.J Russu toplum sözleşmesi tezi ile, kralın Tanrısal egemenliği değil, halkın egemenliğini, Montegu, kanunların ruhu ile yasama-yürütme ve yargı yetkilerinin ayrılmasını istiyordu.
Harpten yenilgiyle çıkmış Fransa maddi sıkıntı içindeydi. Amerika’daki kolonisine yaptığı yardım, ürünün az olması-kıtlık ve açlıkla sonuçlanmış, büyük kitlelerde memnuniyetsizlik, kralın etrafındaki zadegan sınıfa düşmanlık meydana getirmişti.
Kral ve hanımı Antuent aslında asil, iyi niyetli, halkı düşünen insanlardı.
Toplanan meclis dağılmadı. Bu meclis kendini, devletin yöneticisi ilan etti. Kral şaşırmıştı. Meclis’e yalnız zadeganlar girerken burjuva, işçi ve köylü sınıfları da girmiş. Söz ayağa düşmüş anarşi başlamıştı. ,
Halk Bastil hapishanesini basarak, azılı katiller, devlet düşmanları, hırsızlar meydana döküldü.
O sıra Fransa’dan kaçmaya çalışan kral yakalanıp, sarayın bir dairesine hapsedildi.
Çıkan gazetelerde imparatorun yiyecekleri sakladığı, kendine bağlı zadegan sınıfının da ambarları yiyeceklerle doldurdukları yazıyor, kıtlık ve açlığın hüküm sürdüğü Fransa da bu durum saraya karşı hıncı, düşmanlığı artırıyordu.
Kraliçenin (İmparatoriçe) ahlaksız olduğu, sarayda fuhuş yaptığı yazılıyor, aynı zamanda resimler çiziliyor, halk iyice galeyana geliyordu.
Komşu devletlerin bu durumdan istifade ile saldırmaları üzerine Danton orduyu düzenleyerek zaferler kazandı. Fransa’da milliyetçilik duygusu uyandı.
Meydanlara dökülen aç ve işsiz halka, kraliçenin “ne istiyorlar?” sorusu üzerine, yanındakiler “Ekmek!” diye cevap verince, kraliçenin, “Ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler” dediği uydurulur.
İmparator ve imparatoriçe aslında merhametli ve asildirler. Avrupa da büyük saygınlıkları vardı.
Danton’nun rakibi Roberpierre idareyi ele geçirdi. Danton’da, Roberpierre’de kanlı diktatörlükler yaptılar ve her ikiside Giyotin de can verdiler.
Bu ihtilal de 1 milyon kişi can verdi. “İhtilaller kendi evlatlarını yer” sözü meşhur oldu. Bir tarihçimiz ihtilal den önce sokaklar karışır, sonra kurtarıcılar ortaya çıkar. 1980 12 Eylül ihtilalinde öyle olmadı mı? Ama bu kurtarıcılarında Amerika menşeili olduğu anlaşıldı.
Fransa ihtilali 1789 hürriyet, musavat, kardeşlik sloganları ile, Osmanlı Devletinde Bulgar, Yunan, sırp, ermeni devletlerinin ayrılmalarına sebep oldu.
Fransa’daki ihtilal, Napolyon’un idareyi eline geçirmesi, kendini imparator ilan etmesiyle son buldu.
YORUMLAR