ÇOCUKLARA ÖLÜM VE KAYBI ANLATMAK

Ölüm ve kayıp yaşamımızın doğal bir parçası olmasına karşın hangi yaş diliminde olursak olalım zorlayıcı ve sarsıcı olabilir.

Özellikle çocuklara ölüm ve kayıp konularını sağlıklı bir şekilde nasıl anlatabileceğimizi bilmek oldukça önemli. Çocuklar ölüm kavramını yetişkinler gibi doğrudan anlamayabilirler ancak doğru bir yaklaşım onlara duygusal iyileşme ve anlam bulma konusunda yardımcı olacaktır. Çocuklara ölüm kavramını anlatırken doğru ve açık bir dil kullanmak, yaşına ve gelişim düzeyine göre bilgi vermek, çocukta korkuya sebep olacak, kafa karıştırıcı bilgiler vermemek sade ve net bir açıklama yapmak gerekir. Çocuklara ölüme anlatırken sahip olduğunuz dini ve kültürel inançlara uygun şekilde açıklamalar yapmalısınız. Çocuğun inançları ve ailenin değerleri doğrultusunda yaklaşmak, kaybı anlamada onlara daha fazla güven ve rahatlık sağlayabilir. Çocuğun ailesi ya da bakım vereni olarak siz de kendi duygularınızı göstermekten çekinmeyin. Bu konuda ne kadar açık ve dürüst olursanız çocuğunuz da duygularını ifade etmekte o kadar rahat olacaktır. Üzüldüğünüzde veya ağladığınızda bunu çocuğunuza belli etmekten kaçınırsanız çocuğunuz da kendi duygularını saklaması veya bastırması gerektiği düşüncesine kapılabilir. Çocukların duygularını ifade etmeleri için bir çizim yapmalarını veya hikayeler anlatmalarını isteyebilirsiniz. Ölen kişi ile ilgili anılarla bağ kurmak çocuğun kaybı anlamasına yardımcı olabilir. Çocukla, kaybedilen kişinin sevdiği aktiviteleri, hobileri veya sözleri hakkında konuşarak çocuğun duygusal iyileşme sürecine katkı sağlanabilir. Bunun yanı sıra kaybolan kişi için hatıra albümü yapmak veya anlamlı bir anı kutlamak çocuğun kaybı anlamlandırmasına ve hatıraları yaşatmasına yardımcı olur.

Çocuklara Ölümü Anlatırken Dikkat Etmeniz Gereken Bazı Cümleler

Öncelikle kendi duygularınızı ifade ederken şeffaf olmanız, çocuğunuzun da duygularını açık bir şekilde ifade etmesine örnek oluşturacaktır. Ancak onu duygusal olarak çok fazla zorlamamaya dikkat edin. “Ben de üzgünüm ama birlikte bu zor zamanları atlatacağız” gibi bir ifade çocuğun kendini yalnız hissetmesinin önüne geçer. Ölen kişi için, “onu bir daha görmemiz mümkün değil” gibi net ve açık ifadelere yer vermelisiniz. “O, uzun bir uykuya daldı” gibi bir ifade çocukta uyku problemlerine sebep olurken, uyuyan kişilerin de ölebileceği gibi bir düşünceye kapılmasına da sebep olabilir. “O bizi gökten hep izliyor olacak”, “o, melek oldu ve göğe yükseldi” gibi benzer ifadeler de belirsizlik içerdiği için çocuk için kafa karıştırıcı olabilir.

Çocukların bu konuda oldukça sade ve net ifadelere ihtiyaçları olduğu unutulmamalıdır.

“Ölen insanlar bir daha uyanmazlar, eskisi gibi onlarla bir arada olmamız mümkün olmayacak ancak onun fotoğraflarına ve videolarına bakabiliriz.” “Bir hatıra defteri oluşturabiliriz seninle” gibi ifadelere yer verebilirsiniz. Sonuç olarak ölümün ve kaybın anlatılması özen ve dikkat gerektiren hassas bir süreçtir. Çocukların ölümle ilgili soruları zamanla gelebilir. Bazen bir kaybın hemen ardından sorular duyulmayabilir ancak çocuklar zamanla bu durumu sindirip daha fazla bilgi isteyebilirler. Sabırlı olun ve her soruyu dikkatle dinleyin. Bu süreçte çocuğun duygusal gereksinimlerini anlamak ve doğru yanıtlar vermek iyileşme sürecinde önemli bir adımdır. Çocuklara yaşadıkları kayıpları anlamlandırmalarında rehberlik etmek onların duygusal gelişimlerine katkıda bulunarak gelecekteki zorluklarla başa çıkmalarına da güç verecektir.