ENFLASYON VE MAAŞLAR

Türkiye İstatistik Kurumu, haziran ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Buna göre, Tüketici Fiyat Endeksindeki (TÜFE) (2003=100) değişim 2024 yılı haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 1,64, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 24,73, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 71,60 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 65,07 olarak gerçekleşti.

Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise haziran ayında yıllık enflasyonu yüzde 113,08 altı aylık enflasyonu ise yüzde 41,16 oranında bulduğunu açıkladı.

Euro bölgesi enflasyonu haziran ayında beklentilere paralel olarak yüzde 2,5’e geriledi. Eurostat’ın salı günü açıkladığı rakamlara göre, Euro bölgesinde Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), haziran ayında yıllık bazda yüzde 2,5’e geriledi.

Memur ve memur emeklilerinin 2024 yılının ikinci 6 ayında alacağı zamlı maaşlar ile SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin aylıklarındaki artış oranları TÜİK’in enflasyon hesaplarına göre belirlenecek.

Buna göre, SGK ve Bağ-Kur emeklileri yüzde 24,73 oranında, memur ve memur emeklileri ise yüzde 19,31 oranında maaş farkı alacak.

Bu rakamların ardından, şu soruyu sormakta yarar var: Emekli ve çalışan maaşlarına enflasyona göre zam yapılması uygun mudur?

Biliyoruz ki, enflasyonun çeşitli vardır. Talep enflasyonu, maliyet enflasyonu ve yapısal enflasyon.

Ama özünde enflasyon, genel fiyat seviyesinin sürekli olarak yükselmesi ve paranın satın alma gücünün azalması durumudur.

Başka bir deyişle, aynı miktarda parayla daha az mal ve hizmet alınabilmesi anlamına gelir.

Çalışan maaşlarına enflasyona göre zam yapılması, çalışanların satın alma güçlerini korumaları açısından önemlidir. Enflasyon oranında maaş zammı yapılması, çalışanların yaşam standartlarını sürdürebilmelerini sağlar. Aksi halde, maaşlar aynı kalırken fiyatlar artmaya devam ederse, çalışanlar daha az mal ve hizmet satın alabilirler.

Ne var ki, sürekli enflasyon oranında zam yapmak, işletmeler için maliyet baskısı yaratabilir ve fiyatların daha da artmasına sebep olabilir, bu da enflasyonist sarmal olarak bilinir. Bu yüzden, enflasyona göre zam yapılması, dengeli ve sürdürülebilir bir ekonomik politika ile desteklenmelidir.

Peki, kamu çalışanları ve emeklilere daha az maaş vermek bir ülkeye yarar getirir mi?

Kamu çalışanları ve emeklilere daha az maaş vermek, kısa vadede hükümet harcamalarını azaltabilir ve bütçe açığını daraltabilir.

Fakat, birçok ekonomist bu durumun uzun vadeli etkilerinin genellikle olumsuz olacağını ve ülkeye yarar yerine zarar getirebileceğini savunuyor.

Zira…

Kamu çalışanları ve emekliler, maaşlarının azalması durumunda harcamalarını kısabilirler. Bu da toplam talebin düşmesine ve ekonomide yavaşlamaya neden olabilir.

Maaşların azalması, kamu çalışanları ve emeklilerin yaşam standartlarını düşürebilir. Bu durum, toplumsal huzursuzluğa ve memnuniyetsizliğe yol açabilir.

Kamu çalışanlarının maaşlarının düşmesi, motivasyonlarını ve verimliliklerini olumsuz etkileyebilir. Bu da kamu hizmetlerinin kalitesinin düşmesine neden olabilir.

Nitelikli kamu çalışanları, daha iyi maaş ve çalışma koşulları sunan özel sektöre veya yurt dışına yönelmek isteyebilir. Bu da kamu sektöründe kalifiye personel eksikliğine yol açabilir.

Maaşların düşmesi, gelir dağılımındaki adaletsizlikleri artırabilir ve toplumsal eşitsizlikleri derinleştirebilir.

Emeklilerin maaşlarının azalması, onların sosyal güvenlik sistemine olan güvenlerini sarsabilir ve daha fazla sosyal yardım talebine yol açabilir.

Özetle, kamu çalışanları ve emeklilere daha az maaş vermek, kısa vadede maliyetleri düşürebilir ancak uzun vadede ekonomik, sosyal ve siyasi sorunlara yol açabilir. Daha sürdürülebilir ve dengeli bir ekonomi için, kamu harcamalarının verimli kullanılması, gelirlerin artırılması ve ekonomik büyümenin teşvik edilmesi gibi stratejiler daha uygun olabilir.

Yani…

Bu görüşü savunan uzmanlara göre, düşük maaş politikası uzun dönemde sürdürülebilir değildir…

***

Peki…

Emekliler ve kamu çalışanlarına fazla maaş vermenin bir ülkeye zarar ya da faydası nedir?

Kimi uzmanlara göre ise emeklilere ve kamu çalışanlarına fazla maaş vermek, birçok faktöre bağlı olarak hem yarar hem de zarar getirebilir. Bu tür maaş politikalarının etkilerini değerlendirirken kısa ve uzun vadeli sonuçları dikkate almak önemlidir.

Daha yüksek maaşlar, kamu çalışanları ve emeklilerin daha fazla harcama yapabilmelerini sağlar. Bu da iç talebi artırarak ekonomik büyümeyi teşvik edebilir.

Yüksek maaşlar, kamu çalışanları ve emeklilerin yaşam standartlarını iyileştirebilir. Bu, toplumsal memnuniyeti ve huzuru artırabilir.

Kamu çalışanlarının maaşlarının artması, motivasyonlarını ve iş verimliliklerini artırabilir. Bu, kamu hizmetlerinin kalitesinin iyileşmesine yol açabilir.

Emeklilerin daha yüksek maaşlar alması, yaşlı nüfusun refah seviyesini artırabilir ve sosyal güvenlik sistemine olan güveni pekiştirebilir.

Yüksek maaşlar, nitelikli ve yetenekli bireylerin kamu sektöründe çalışmayı tercih etmelerini sağlayabilir.

Olumsuz etkileri…

Yüksek maaş ödemeleri, kamu harcamalarını artırabilir ve bütçe açığını genişletebilir. Bu, uzun vadede kamu borcunun artmasına yol açabilir.

Artan maaşlar, toplam talebi yükselterek enflasyonu tetikleyebilir. Yüksek enflasyon, ekonomide dengesizliklere ve yaşam maliyetlerinde artışa neden olabilir.

Kamu harcamalarını finanse etmek için vergi oranlarının artırılması gerekebilir. Bu da özel sektör ve bireyler üzerinde mali bir yük yaratabilir.

Kamu çalışanlarına aşırı yüksek maaş verilmesi, özel sektörle rekabeti zorlaştırabilir ve kamu sektöründe verimlilik sorunlarına yol açabilir.

Maaş artışlarının orantısız dağıtılması, gelir dağılımında adaletsizliklere yol açabilir ve toplumsal eşitsizlikleri artırabilir.

Emeklilere ve kamu çalışanlarına fazla maaş vermenin yararları ve zararları dengeli bir şekilde ele alınmalıdır. Sürdürülebilir bir ekonomik büyüme için maaş politikalarının, kamu bütçesi ve genel ekonomik koşullarla uyumlu olması gerekir. Optimal bir maaş politikası, çalışanların refahını ve motivasyonunu artırırken, ekonomik istikrarı ve mali sürdürülebilirliği koruyacak şekilde tasarlanmalıdır.

***

Sözün özü, emekli ve çalışan maaşlarında dengenin tutturulması ve sürdürülmesi çok önemlidir. Eğer SGK’lı emekli maaşlarına yaklaşık yüzde 25’lik zam yapılacak birçok emeklinin maaşı 10 bin lirayı bulmayacak ve yılbaşına kadar aynı maaşı almaya devam edecektir. Emekli ve çalışan maaşları arasında adil bir denge sağlanması oldukça önemlidir.

Sosyal refah bakımından kamu, emekli ve çalışanlarına adil ve sürdürülebilir bir ücret dengesi sağlamaya çalışılmalı, bu denge, ekonomik istikrarı korumak, sosyal eşitliği desteklemek ve bireylerin yaşam kalitesini artırmak amacıyla sürdürebilir olmalıdır. Kamunun hem emekli hem de çalışanlara yönelik ücret politikaları, sosyal refahı artırmayı ve ekonomik istikrarı korumayı hedeflemelidir. Bu, toplumsal barışın ve bireylerin yaşam kalitesinin artırılması açısından kritik öneme sahiptir.