Sporda şiddetin önlenmesi

Sporda hem saha içinde hem de saha dışında şiddet, önlenmesi gereken temel bir toplumsal sorun olarak algılanmıştır. Önde gelen spor psikologlarından oluşan Uluslararası Spor Psikolojisi Derneği’nden bir ekibin Türkiye’deki sporda şiddeti araştırdığı araştırmadan bölümler aktaracağım sizlere…

Uluslararası Spor Psikolojisi Derneği’nin resmi pozisyonu, spordaki şiddeti bir saldırganlık biçimi olarak görmektedir. Saldırganlık, herhangi bir tür caydırıcı uyarıcının (örneğin fiziksel, sözlü ve davranışsal) bir başkası tarafından özel olarak gücendirme, zarar verme veya yaralama niyetiyle uygulanmasıyla tanımlanabilir. Bu nedenle, spor bağlamında saldırganlık, sporcular, antrenörler, taraftarlar ve seyirciler tarafından sözlü olarak başka bir kişiye sözlü olarak kötü davranma veya fiziksel olarak zarar verme niyetiyle girişilen çok sayıda eylemi içerebilir.

Sporda şiddet, saldırganlığın fiziksel ve psikolojik bir bileşeni olarak düşünülmüştür. Daha açık bir ifadeyle, sporda şiddet, “sporun rekabetçi hedefleriyle doğrudan bir ilişkisi olmayan ve bu nedenle spor kuralları dışındaki kontrolsüz saldırganlık olaylarıyla ilgili olan ve bu nedenle sporda yüksek düzeyde rekabetçi davranıştan ziyade zarar verici bir davranış” olarak tanımlanmıştır. Gerçekten de sporda şiddet, her zaman kasıtlı olan saldırgan, yasadışı, düşmanca eylemlere karşılık gelir. Bir sporcunun rakibini incitmek gibi bir niyeti yoksa ve hedeflerine ulaşmak için meşru davranışlar kullanıyorsa, o sporcu saldırgan değil iddialı bir davranış sergiliyor demektir. Bu durumda, fark niyettir: Bir sporcu iddialı bir davranışa sahip olduğunda, amacı rakibini incitmekten ziyade hakimiyet kurmaktır. Örneğin, mücadele etme veya kontrol etme gibi eylemler, sporcular bunları adil bir şekilde yerine getirirse iddialı olabilir; bununla birlikte, sporcuların niyetleri yaralanmaya neden olmaksa, bu aynı eylemler saldırganlığı (düşmanca veya araçsal) temsil eder.

Taraftarlar ve seyirciler bile, örneğin sporcuları, antrenörleri, hakemleri sözlü olarak rahatsız ettiklerinde veya rakip bir sporcuya veya takıma sahada nesneler fırlattıklarında, düşmanca ve araçsal saldırganlık gösterebilirler: bu durumda, niyet psikolojik olarak gücendirmek veya fiziksel olarak taciz etmekse, bir tür düşmanca saldırganlık olarak kabul edilecektir; aksine, amaç, rakip oyuncuların dikkatini haksız bir şekilde dağıtmak veya haksız bir şekilde takımları için avantaj sağlamaksa, saldırgan bir araçsal davranış olarak kabul edilir. Gerçekten de, “erken çocukluk deneyimlerinden yaş gruplarına ve ustaların müsabakalarına kadar tüm spor seviyeleri için meşru, gerçek bir endişeye sahip olanlar, saldırganlık ve şiddetin olumsuz hayaletinin şiddetle farkında olmalıdırlar. Bu, katılımcı davranışı ve seyirci davranışı için eşit derecede geçerlidir.”

Sporda şiddet nereden kaynaklanır?

Sporda şiddetin nereden kaynaklandığını sormak sıcak bir soruyu temsil ediyor. Gerçekten de, spor ortamlarında şiddetin rapor edilmiş birçok nedeni vardır: sporda saldırganlık ve şiddet, hayal kırıklığının bir sonucu olarak yorumlanmıştır (örneğin kaybetme, düşük performans, sakatlanma ve yarışmada adaletsizlik algılaması nedeniyle). Diğer bilim adamları, dikkatlerini şiddet içeren eylemlere yönelik kişisel yatkınlıklara odakladılar, ancak kişiliğin önemine rağmen, son araştırmalar “şiddete meyilli bir kişilik” arayışına karşı uyarıda bulunuyor ve “kişisel eğilimler ve durumsal olasılıklar arasındaki etkileşimli bir etkiyi destekliyor. Agresif sonuçları teşvik etmek.” Durumsal faktörler, sporda şiddete neden olmada çok önemli bir rol oynar ve köklerine dayanan etkileşimli hipotezi takip ederek, saldırganlık öncelikle öğrenilmiş bir davranış ve zaman içinde birey ile sosyal çevresi arasındaki etkileşimlerin sonucu olarak düşünülmüştür. (Devam edecek)