YENİ ATATÜRK ANITI

Uygar bir kent müzeleri, sanat galerileri, kütüphaneleri ve anıtlarıyla değerlendirilir. Bir kentte bu sayılanlardan ne kadar çok varsa o kentin kültür seviyesi o denli yüksektir. Müze, sanat galerisi, kütüphane yanında anıtlar da kentlerin olmazsa olmazlarındandır. Önemli bir olayı ya da önemli bir kişiyi halka ve gelecek kuşaklara tanıtmak için yapılan, göze çarpacak büyüklükte ve sembol niteliğinde yapıtlara anıt denir. Özellikle anıtların tarihi ya da antik özellikleri varsa daha değerli sayılırlar. Kimi anıtlar kentlerin sembolü haline gelmişlerdir. Örneğin, Afyonkarahisar Zafer Anıtı, Taksim’deki Atatürk Anıtı gibi ya da Kopenhag, Küçük Deniz Kızı Heykeli, New-York’daki Özgürlük Anıtı gibi.

Rıza Çerçel Kültür Merkezi’ndeki sergi alanını saymazsak bir sanat galerisinin bile olmadığı Afyonkarahisar müze ve kütüphane yönünden de yoksuldur. Ancak sevindirici olan Eskişehir hariç kimi illere kıyasla Afyonkarahisar anıt yönünden iyi sayılabilecek bir durumdadır. Bugüne değin görev yapan belediye başkanları gerçekten kente güzel anıtlar armağan etmişlerdir. Tüm bunlar bu kentin zengin kültürünün dışa vurumudur. Bu nedenle hepsine teşekkür borçluyuz.

Çok yakın zamanda Yeşilyol’da Migros karşısına bir anıt daha dikilerek Afyonkarahisar anıt yönünden daha da zenginleşti. Bu heykelin yapılmasında, planlanmasında emeği geçen herkese teşekkür borçluyuz. Ancak mesleğim gereği sürekli heykel, anıt ve kabartmalarla içi içe olduğumdan bu anıtı ilk gördüğümde beni rahatsız eden kimi noktaları ve eksiklikleri yazmak istiyorum ne var ki bunların bir yergi olarak algılanmaması gerekir çünkü kamuya mal olmuş bir anıt üzerinde düşüncelerimi söylenmeyi bir yurttaşlık görevi olarak sayıyorum.

Bu tip anıtların planlanmasında Belediyenin bir kurulu var mı bilemiyorum. Anıt yapılırken bu kentteki sanatçıların ve Güzel Sanatlar Fakültesi’ndeki hocaların görüşü alınmış, danışılmış mıdır? Öteki kentlerdeki benzer anıtlar incelenmiş midir? Bunların hiç birinin yapıldığını sanmıyorum. Yoksa burada yazmış olduğum hatalar yapılmazdı.

Gelelim yeni anıta: Daha ilk bakışta göze bakır rengi çarpıyor. Oysa bu renk bu tip anıtlarda kullanılan bir renk değildir. Ya siyah ya da tunç rengi olur ki eğer malzemesi maden ise zamanla patinalılaşıp yeşil-siyah renkle daha güzel bir görünüme kavuşur. Bu heykeldeki bakır rengi Millet Hamamı’ndaki mağaza vitrin mankenlerinin rengi ile aynı olmuş, kaldı ki orada da hiç hoş durmuyor. Bu anıtın yapım maddesini bilmiyorum. Bu konuda Belediye Park bahçeler Müdürlüğü’nden bilgi almak için aradığımda telefona çıkan görevli bu konuyla ilgili bilgisi olmadığını,  “Burcu Başkan’a yazılı başvuruda bulunun” dediğinde gerekeni söyledim bu kez de konuyu müdürüne ileteceğini söyleyip telefon numaramı aldı ama 1 haftadır sanırım iş yoğunluğundan dönüş yapamadılar. Kanımca anıtın yapım maddesi fiberglas türü bir şey eğer öyleyse her türlü boyama yapılabilir.

Daha ilk bakışta anıtta ölçü hataları ve orantısızlıklar bulunduğu görülüyor. Atatürk ile at orantısız olduğu gibi Atatürk’ün bedeninde belden yukarısı ile belden aşağısı orantısız. Belden aşağısı bacaklar küçük kalmış. Aslında yontu sanatında böyle orantısızlıklar vardır ama bu anıtın konulacağı yükseklikle ilgili olup, aşağıdan bakıldığında düzgün görüsün diye yapılır ama buradaki anıt göz hizasındadır. Yani oran ve ölçü hatası yapılmıştır. Atatürk’ün başı büyük ve başındaki kalpak basık sanki fes gibi görünüyor. Biraz daha yüksek olabilirdi.

At çok abartılı ve ilk bakışta öne çıkıyor. Oysa burada öne çıkan Atatürk olmalıydı. Tek bir at heykeli olsaydı belki daha anlamlı olurdu. Atın bu denli kaslı yapılmasının nedenini çözemedim. Elbette sanatçının bir kimliği, üslubu vardır ama kimi özel durumlarda bu çok fazla ortaya çıkmamalıdır. Çünkü orada tek konu Atatürk’tür. Picasso tarzında çalışan bir sanatçının Atatürk resmi yapması gibi bir şey olmuş. Atın kolanına ay yıldız konarak kolye havası verilmesi yerine bu ay yıldız kalpağa konsaydı daha anlamlı olurdu. Atın sağrı kısmı da abartılı ve gözü rahatsız ediyor.

Ve yeri: Yoğun araç ve yaya trafiğinin olduğu mevcut yer kanımca uygun olmayıp yaya ve sürücülerin dikkatini dağıtır durumdadır. Bu da tehlike yaratmaktadır. Bu anıtın yeri daha geniş bir alan olan Park Afyon karşısındaki göbektir. Oradaki ay-yıldız figürleri Yeşilyol’a alınabilirdi.

Sonuç; Bu kentte yaşayan bir yurttaş olarak anıt ile düşüncelerimi yazmak zorunluluğu duydum. Umarım bundan sonra yapılacak bu tip heykellerde göz önüne alınır.