ÇAVDARHİSAR (2)

Geçtiğimiz hafta sizleri çok yakın komşumuz olan Kütahya’nın Çavdarhisar Beldesinde bulunan dünyaca ünlü tarihi kalıntılar içerisinde birlikte yolculuk etmiştik. Şimdi bu güzel gezimize kaldığımız yerden devam etmeye ne dersiniz?

Frigler döneminde ’de kutsal olarak kabul edilen meter steunene ait kült yeri olan kaya içine oyulmuş mağara depremler neticesinde çökmüş durumdadır. Mağaranın üst kısmına Roma döneminde toprak ve bereket tanrıçası Kibele’nin kültüne girmek için ritüellerin düzenlendiği kan çukurları yapılmıştır. 22-27 Mart tarihleri arası ana tanrıça Kibele’nin uyanış vaktidir. Kibele kültüne girmek isteyen kişiler bu tarihler arasında Kibele’nin rahibinden randevu alırlar. Randevu saati geldiğinde kişi yanına bir boğa alarak Meter Steunene alanına gelir. Daha sonra Kibele’nin rahipleri gelirler. Kişi kan çukurunun içine oturtulur başından aşağısı ahşapla kapatılır. Boğa üst kısımda kesilir ve kişi kan banyosu yaptırılır. Kan banyosu yapan kişi yeni doğmuş çocuk gibi tertemiz olup günahlarından kurtulduğuna inanılır ve günahsız olarak Kibele kültüne dâhil olur. Bu arada rehber arkadaşım Hüseyin’in Afyon Kocatepe Üniversitesi mezunu olduğunu öğreniyorum. Kaymakamlık ’ta görev yaptığını bu işi severek yaptığını anlatıyor gülen yüzü ile. Zeus tapınağından bu kez kısa bir mesafe de olan Tiyatronun bulunduğu bölgeye gidiyoruz. İkinci olarak. Aizanoi antik kentindeki stadyum tiyatro kompleksinin dünyada başka bir benzeri yoktur. MS. 2, 3, yy.’larda inşa edilen komplekste 13500 kişi kapasiteli stadyum ve 15000 kişi kapasiteli tiyatro 2 ana kapıyla birbirine bağlanmıştır. Bu dünyada benzeri olmayan ilk ve tek kombinasyondur.

Stadyum Bölümü: 200 metre uzunluğunda 50 metre genişliğinde olan stadyum bir tepenin içi oyulmuş yamaçlara da tribünlerin yerleştirilmesiyle inşa edilmiştir. Antik dönemde her dört yılda bir şehir olimpiyatları düzenlenir. Şehir olimpiyatlarında şampiyon olan sporcular kenti temsil etmesi için Atina’ya gönderilir. Aizanoi olimpiyatları burada düzenlendiği için buraya stadyum diyoruz. Stadyum giriş kapısının hemen doğu kısmında onur kürsüsü vardır şampiyon olan sporcuların isimleri buraya yazılır. Yapının orijinaline baktığımızda ise bir arena yapısı karşımıza çıkıyor. O dönem arenalarda 3 çeşit spor yapılır.

Gladyatör gladyatöre karşı mücadele eder

Gladyatör yabani hayvanlara karşı mücadele eder. Gladyatör suçlulara karşı mücadele eder.Tiyatro Bölümü: 15000 kişi kapasiteli klasik bir Grek tiyatrosudur.3 ana kapıdan tiyatroya girişler sağlanır. Tiyatro ve stadyumu birbirinden ayıran duvarın yüksekliği 30 m.ve 3 katlıdır ancak depremler neticesinde 30 m, duvarın 10 metre kadarı ayakta kalmayı başarabilmiştir. Güçlü bir akustik sisteme sahip tiyatroda çok geniş süslemelerin varlığı en dikkat çekici özelliğidir. Zaman bir hayli ilerlemiş durumda yaklaşık yedi saatlik bir gezi planı içerisinde yer alan bu bölgeyi iki saatlik zamanın içerisinde bitirmeye çalışıyoruz.

Gezimizin artık sonlarına doğru yaklaştığımızı biliyorum tekrar Zeus tapınağının bulunduğu alanın önünden birbirine sırt sırta dayanmış restorasyonu tamamlanacak evlerin önünden geçerek dünyanın ilk ticaret borsasının kurulduğu yer olan köye yöneliyoruz. Burası 1971 yılında yaşanan deprem sonrası caminin yıkılması neticesinde ortaya çıkarılmış bir yer. Yapının orijinali roma döneminde taze et ve balığın satıldığı pazar yeridir o dönemdeki ismiyle macellum. 301 yılına kadarda et ve balık pazarı olarak kullanılmış ancak 301 yılında Roma imparatoru Dioclatianus enflasyonla mücadeleye başlar. Mücadele yöntemi ise basit ama kesindir. İmparator Dioclatianus imparatorluk pazarında satılan bütün ürünlere maksimum fiyatlar belirler ve bu fiyatlardan daha pahalıya ürün satılmasını yasaklar. İmparator bir fiyatlar kararnamesi yayınlar bu kararnameyi Roma imparatorluğuna bağlı şehir devletlerine gönderir. Aizanoi ye fiyatlar kararnamesi geldiğinde macellum duvarlarına yazılarak ilan edilir. 301 yılı itibariyle yapı borsa olarak adlandırılır. Dünyanın bilinen ilk borsa yapısıdır. Hüseyin bey anlattıkça keyif alıyordu birkaç örnekle İmparator Dioclatianusun fiyatları şu örnekleme ile gezimizi noktaladık.

16-40 yaşları arasındaki sağlıklı güçlü bir erkek köle 30000 dinari

Eşek 15000 dinari

At 90000 dinari

Erkek aslan 125000 dinari. Bu güzel anlatımı ile bilgilerimizin tazelenmesine sağlayan Hüseyin Karaaslan’a teşekkür ederek tekrar yola koyuldum. Akşam saati de bir hayli yaklaşmıştı. Keyifli güzel bir günü geçirmenin vermiş olduğu mutluluğu yedi karanfilin harika müzikleri ile yola devam ettim. Bir başka tarihi yolculukta buluşmak üzere her şey gönlünüzce olsun.

Mustafa Türk