Nöbetçi Eczaneler
İlk kez 1856’ da Avustralya’nın Melbourne kentinde taş ve inşaat işçileri, günde sekiz saatlik iş günü için Melbourne Üniversitesinden Parlamento Evi’ne kadar bir yürüyüş düzenlediler. Bu yürüyüş işçilerin organize olarak yaptığı ilk işçi hakkı mücadelesidir.1 Mayıs İşçi Bayramı 1 Mayıs 1886’da Chicago’da hak arayışında olan işçilerin hayatını kaybetmesi ve işçi liderlerinin idam edilmesi ile başladı. Her zaman olduğu gibi hak mücadelelerinde katliam yapan Amerika olmuştur. ABD’ de ki işçi hakkı mücadelesi mafyaörgütlenmesi ve katı polisiye tedbirlerle engellenmiştir.
İşçi hak mücadelesi Avrupa’da sesini duyurmuştur.14- 21 Temmuz1889 da toplanan ikinci Enternasyonal’de Fransız bir işçi temsilcisinin önerisiyle 1 Mayıs gününün tüm dünyada ‘’Birlik mücadele ve dayanışma günü’’ olarak kutlanmasına karar verildi. Böylece ikinci gösteri 1890 yılında yapıldı. Zamanla 8 saatlik iş günü birçok ülkede resmen kabul edildi. ABD olayların üzerinden 136 yıl geçmesine rağmen 1 Mayısı işçi bayramı olarak kabul etmedi. ABD’ de ‘ Emek Günü’Eylül ayının ilk pazartesi günü kutlanıyor. ABD’de bu gün hak mücadelesi olarak değil, genelde tatil ve eğlence günü olarak kutlanmaktadır.
- Yüzyılda sanayi Devrimi ile ortaya çıkan ağır çalışma koşullarına yönelik, hak mücadelesinin en önemli sebebi, günde sekiz saatten fazla olan çalışma süresidir.
Osmanlı Devletinde ilk kez 1911’ de kutlandı. Selanik’teki tütün ve pamuk ve liman işçileri Türk tarihinde ilk kutlayanlar arasına girdi. İstanbul’da ise ilk kez 1912 yılında kutlandığı bilinmektedir. Dünya savaşı ve kurtuluş savaşlarının ardından 1 Mayıs uzun bir aradan sonra ilk kez 1921’de kutlandı. Türkiye Sosyalist Fırkasının (TSF) çağrısı üzerine İstanbul işçileri mayısın birinci Pazar günü tatil yaptı. TSF merkezindeki bayramlaşmadan sonra partinin genel başkanı Hüseyin Hilmi Bey ve üç delege sadrazamı ziyaret etti.
Ankara’da da Sovyetler Birliği ile dostluk ilişkileri çerçevesinde, 1 Mayıs 1922’de işçi bayramı kutlandı. 1923’te de ilk kez remi olarak işçi bayramı kutlamaları yapıldı. 1924 yılında toplu 1 Mayıs kutlamaları yasaklandı. Çıkartılan ‘’Takrir-i Sükûn’’ yasasıyla kutlamalar 1935 yılına kadar yasaklandı. 1935 yılında çıkartılan yasayla ‘’1 Mayıs Bahar Bayramı’’ olarak kabul edildi.
1 Mayıs 1975 yılında İstanbul Tepebaşı’nda bir gazinoda yapıldı. 1976 yılında ise Taksim Meydanı’nda Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) geniş kapsamlı bir kutlama tertip etti. 1977 Yılında taksim Meydanı’ndaki kutlamalara yaklaşık 500 bin kişi katılmıştı. Meydanın çevresinden işçilerin üzerine ateş açılmasıyla izdiham meydana geldi. Bu kargaşa sonucunda birçok kişi ezilerek öldü. Bu olaydan sonra Taksim Meydanı 1 Mayısın simgesi haline geldi.
Daha sonraki yıllarda 1 Mayıs gösterileri yasaklanmasına rağmen binler işçi sokaklara dökülüp kutlama yaptı. 1980 darbesiyle kutlamalar yapılamazken, 1 Mayıs işçi bayramı resmi tatiller arasından çıkartıldı. Yasaklana 1 Mayıs illegal olarak 2009 yılına kadar kutlandı. 2009 yılında çıkartılan yasayla tekrar resmi tatil olarak kabul edildi. 2010 yılında geniş bir katılımla kutlamalar gerçekleştirildi. 2013 Yılında Taksim Meydanı yayalaştırma projesi nedeniyle gösteriye kapatıldı. Bundan sonraki yıllarda kutlamalar, eski ki gibi coşkulu ve bir o kadar da olaylı geçmemiştir. 1 Mayıs siyasi mücadeleden çıkıp, işçi hakkı mücadelesine dönünce olaylar yerine işçi hak ve menfaatleri konuşulup, kazanımlar elde edilmeye başlanıldı.
Türkiye de sorun işçi hakları yanında sendika patronluğu mücadelesine dönüşmüştür. Emeğin ve hak mücadelesini huzur içinde yapılması dileğiyle, Sağlıklı ve Mutlu Kalın.
YORUMLAR