GÖZ YORGUNLUĞUNA DİKKAT

Gözler, insan vücudunun en önemli duyusal organlarından biridir. Görme duyusu, çevremizdeki dünyayı algılamamızın anahtarıdır ve gözler bu algılamada kritik bir rol oynar. Ancak, modern yaşamın getirdiği teknolojik ilerlemeler ve iş yoğunluğu gibi faktörler göz sağlığını olumsuz etkileyebilir. Göz yorgunluğu gibi yaygın sorunlar, gözlerin önemini vurgulamak ve onları korumak için bilinçli çaba gerektirir.

Gözler, dış dünyayı algılayan kompleks optik organlardır. Retina üzerindeki ışık reseptörleri aracılığıyla ışığı algılarlar ve bu bilgiyi beyne ileterek görüntünün oluşmasını sağlarlar. İnsanlar için görsel iletişim ve çevreyi keşfetme gibi temel aktivitelerde gözler kritik bir role sahiptir. Ayrıca, duygusal ifadelerin anlaşılması ve sosyal etkileşimde göz teması gibi sosyal işlevlerde de önemli bir rol oynarlar.

Gözlerin önemi, sadece fiziksel algılama ile sınırlı değildir. Estetik açıdan da, gözler yüzün merkezi ve en dikkat çeken bölgesidir. Bir kişinin ifadesi, gözlerinin duruşu ve hareketleri ile büyük ölçüde etkilenir. Bu nedenle, gözlerin sağlıklı ve canlı olması, genel görünümün yanı sıra kişisel özgüven için de önemlidir.

Göz yorgunluğu, günümüzde yaygın bir sorundur ve uzun süre bilgisayar ekranlarına, akıllı telefonlara veya diğer dijital cihazlara bakmanın bir sonucu olarak ortaya çıkar. Göz yorgunluğu, belirgin belirtilerle kendini gösterir: Gözlerde kuruluk, bulanık görme, baş ağrısı, gözlerde yanma veya kaşınma hissi gibi. Bu semptomlar, uzun süre ekranlara bakmanın yanı sıra kötü aydınlatılmış ortamlarda çalışma, yanlış oturma pozisyonu, yetersiz göz dinlenmesi gibi faktörlerden kaynaklanabilir.

Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Kürşat Çağın da dijital göz yorgunluğu hakkında şunlara dikkat çekiyor:

Dijital göz yorgunluğu; masaüstü, dizüstü, tablet, e-kitap okuyucu, cep telefonu gibi cihazların uzun süre kullanımına bağlı olarak gözde oluşan bir rahatsızlıktır. Yaklaşık 10 erişkinden 9’u (yüzde 88) günde en az 2 saat veya daha fazla zamanını, yine 10 kişiden biri ise uyanık kaldıkları sürenin 4’te üçünü dijital cihazlar karşısında geçirmektedir. Üstelik kullanıcıların büyük kısmı, bir değil birden çok dijital cihaz kullanmaktadır. Günlük yaşamlarında bu teknolojiyi kullanmak zorunda kalan erişkinlerin yüzde 65’i dijital göz yorgunluğu ilişkin gözde kuruluk, kanlanma, yabancı cisim hissetme, yanma, batma, görmede bulanıklık, gözleri kapatma isteği, baş ağrısı gibi yakınmalarda bulunurlar.

Dijital göz yorgunluğu nedenlerinden bir tanesi bilgisayar karşısında görüntüyü netleştirmek amacıyla yapılan uyum (akomodasyon) çabasıdır. İnsan gözü 3 metreden yakın objeleri netleştirmek için uyum yapar. Uyum esnasında göz merceğinin tutunduğu kaslar kasılır ve göz merceği kalınlaşır; yani kırma gücü artar ve obje net olarak görülür. Ayrıca değişen ışık şiddetine bağlı olarak göz bebeği de bir ufalır bir genişler. Bu hareketlerin tümü göz içindeki kaslar yardımı ile yapıldığından, uzun süreli çalışma sonucunda gözde yorgunluk oluşur. Buna ek olarak, bilgisayar karşısında göz kırpma hareketleri azalır ve gözyaşı buharlaşarak gözden uzaklaşır. Yine bilgisayarın oluşturduğu sıcak hava göz yüzeyinde kurumaya sebep olur. Kornea yüzeyinin gözyaşı ile sıvanamadığı bu gibi durumların sonucunda ‘’dijital göz yorgunluğu’’ olarak tanımlanan hastalığın belirtileri ortaya çıkar.

Dijital göz yorgunluğunu önlemek için gözlük, lens, yapay gözyaşı damlaları gibi birtakım ürünler teknoloji kullanıcıların hizmetine sunulmuş olsa da dijital göz yorgunluğu ile mücadele etmenin en kolay yolu, göz kırpma sayısını arttırmaktadır. Bu basit bir yöntem gibi gözükse de gözün ıslanması ve beslenmesi için son derece önemlidir. Dijital göz yorgunluğunun önlenmesinde diğer bir yol ise 20-20-20 kuralıdır. Bu kural her 20 dakikada bir en az 20 saniye boyunca, 6 metre uzağa bakmak suretiyle yapılan bir egzersizdir. Ayrıca dijital cihazın ekran parlaklığının azaltılması da yorgunluğun önlenmesine katkıda bulunacaktır.

Bazı gözlük üreticileri değişik filtre ve materyaller kullanarak kullanıcının daha keskin bir görüntü elde etmesini, ekrandan yansımayı önleyerek gözün yorulmasını engellemeyi başarmışlardır. Gözlük camlarında yaygın olarak kullanılan AR (anti reflektan) kaplamalar yansımayı azaltarak görme keskinliği ve kontrastını arttırmaktadır. Bu anlamda asferik camlar da ışık saçılmasını önleyen ileri teknoloji ürünleridir.

Göz sağlığını korumak için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:

Göz muayenelerini düzenli olarak yaptırın ve göz doktorunuzun önerilerine uyun.

Düzenli olarak göz egzersizleri yapın, bu göz kaslarınızın dinlenmesine ve güçlenmesine yardımcı olur.

Bilgisayar ekranlarına bakarken sık sık mola verin ve gözlerinizi dinlendirin.

Dışarıda güneşe çıkarken UV ışınlarına karşı koruyucu gözlükler kullanın.

Dengeli bir diyetle beslenin, göz sağlığı için önemli olan vitamin ve mineralleri alın.

Sigara içmeyin ve alkol tüketimini sınırlayın, bunlar göz sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Gözlerinizi korumak için güneş ışınlarına karşı koruyucu güneş gözlükleri kullanın.