ÜNİVERSİTEMİZ HAYIRLI OLSUN!

5000 yıl öncesine ait çok sevdiğim bir Sümer atasözü şöyle der  “madem biliyorsun neden öğretmiyorsun ya da paylaşmıyorsun?” Bu güzel, yerinde ve anlamlı bir sözdür. Bilgi paylaştıkça değer kazanır. Ancak öğretilecek ya da paylaşılacak bilginin doğru bilgi olması önemlidir. Yanlış bilginin hiçbir anlamı olmadığı gibi dahası zararı vardır. Günümüzde artık kitapların, ansiklopedilerin yerini aldığı sosyal medyanın yaygınlaşması nedeniyle doğru bilgilerin yanında yoğun şekilde yanlış bilgiler de paylaşılmakta ve yayılmaktadır.

Geçen hafta sosyal medyada bir kişi tarafından Roma Dönemi’ne ait arkeolojik bir eser paylaşılmış ve açıklamasında “Aspendos Tiyatrosu’nun üst katındaki orta alınlıkta kıvrık dallar ve çiçekler arasında bulunan kadın figürü. Kabartmanın hemen sağında ve solunda Selçuklu kadın figürleri bulunuyor.” diye yazılmıştı. Yorum bölümüne bunun yanlış olduğunu, Roma dönemi eserinde Selçuklu figürünün olamayacağını çünkü arada en az 1000 yıl fark olduğunu, böyle yanlış bilgilerin paylaşılmaması gerektiğini yazdım. Esas paylaşımcı değil ama bir kişi benim yazdıklarıma hitaben “Alparslan’dan 20 bin yıl önce Anadolu’da Türkler vardı.” diye yazınca bende haklı olarak bunun belge ve kaynağını sordum. “Herkes bir şeyler söylüyor, ben de biraz çağa uydum.” gibi saçma sapan bir yanıt verince anladım ki adam bilgisiz olduğu gibi ciddiyetsiz bir kişi. Sosyal medyada bu tür yanlış bilgilere ve kişilere alıştığımdan “herkesin bilgisi kendisine” deyip konuyu kapattım.

Ancak, buna benzer bir konuya iki gün önce yine sosyal medyada rastladım. Afyonkarahisarlı bir zat-ı muhterem çekmiş olduğu ve sayfasında paylaştığı bir videoda bizzat kendisi konuşarak Ayazini’nde Akademi ve üniversite olduğunu biliyor muydunuz? Sorusunu sorarak açıklamalar yapıyordu. Anlaşılan arkadaş, antik çağdaki akademi adı veren okulla üniversiteyi fena halde birbirine karıştırmıştı. Bu kişinin eğitim durumunu bilmiyorum. Bildiğim arkeoloji ve eski eserler konusunda hiçbir eğitimi olmadığı ama her nasılsa kendini rehber diye tanıtan kişilerden biri olduğudur. Bu ve bunun gibi kişilerin sayesinde Kral Midas’ın Afyonkarahisar köylerinden birine gün batımını izlemeye geldiği, Midas’ın Suna adında bir kızı olduğu, Afyonkarahisar’ın 8000 yıllık gastronomi kenti olduğu gibi bir çok saçma sapan bilgiler yayılmıştır. İşin kötüsü bu yanlış bilgileri kimi insanlar kullanıyorlar. Şimdi de üniversite çıktı. Demek ki MÖ 7. yüzyılda Ayazinin’de akademi-üniversite varmış. Yani bu üniversite (!) MÖ 4. yüzyılda tarihteki ilk akademi hatta üniversite olarak kabul edilen Eflatun (Platon)’un akademisinden çok daha eskidir. Afyonumuza hayırlı uğurlu olsun! Övünülecek bir şeyimiz daha oldu. Yakında “Dünyanın ilk üniversitesi Ayazini’ne hoş geldiniz.” afişlerini görürsek şaşmayalım.

Rehberlik ciddi iştir. Bilgi, deneyim ve kültür gerektirir. Ben 50 yıldır arkeolojinin içindeyim Diyarbakır Müzesi’nden Efes Müzesi’ne kadar birçok önemli müzede idarecilik yaptım, Şanlıurfa’dan Bergama’ya birçok arkeolojik kazıya katıldım. Onlarca kitap ve makale yazdım, panellerde konuştum. Bana rehberlik yap deseler düşünürüm. Arkeolog olmak ayrı, rehberlik ayrı bir iştir. Gerçi bizim memlekette futbolcu şarkıcılığa, şarkıcı program yapımcılığına, sunucu oyunculuğa, oyuncu kültür adamlığına soyunduğundan eğitimi olmayanların rehberliğe soyunmalarına şaşmamak gerek.

Ben bu kadar bilgisiz ve cahil kişilerin gelişi güzel rehberlik yaptığını ilk kez Afyonkarahisar’da gördüm. Ortalıkta kendine rehber adını veren kişiler ellerini kollarını sallayarak geziyorlar ve hiçbir denetim yok. Biz yıllık vizesi olmayan kokartlı rehberleri ören yerine, müzeye sokmazdık. Bu kentte eline alan kılavuzu belgesi alan kimi kişiler kendini gerçek rehber sanıyor. Bildiğim kadarıyla alan kılavuzu belgesi ile rehberlik yapılmaz. Böyle bir yasa ya da yönetmelik olduğunu bilmiyorum. Varsa sözüm yok. Ama yine de bu bilgisiz kişilerin rehberlik yapacağı anlamına gelmez. Bu kişilerin eğitimden geçmeleri gerekir kanısındayım.

Son söz: Gündemde kalabilmek ya da başka nedenlerle adını duyurmak için yalan-yanlış bilgileri yayan; bilgisiz ve sansasyon peşinde koşan bu tip kişilere ilgili makamların görevlerini yaparak dur demeleri gerektiğine inanıyorum. Yoksa Afyonkarahisar olarak saçma sapan, yanlış bilgiler nedeniyle zor ve komik duruma düşebiliriz.