GIDA İSRAFI

Herhangi bir konuda, ihtiyaç duyulandan fazlasını kullanmaya israf denir. İsraf başlıca, zamanda, gıdada, suda, mekanda, kullanılan eşyada yapılmaktadır. Zaman israfını Perşembe günkü yazımızda ele aldık. Bu günde gıda israfının sebeplerini ve sonuçlarını ele alacağız.

B.M. Gıda ve Tarım Örgütü’nün raporuna göre dünyada en çok israf edilen gıda patatestir. Bunu meyveler, sebzeler, balık ve su ürünleri izlemektedir. Üretilen patates, pancar, turp ve havucun %46.2 si israf ediliyor. Yani1,5 ton patates çöpe atılıyor. Bu 6 milyar insana yetecek patates demektir.

Meyve ve sebzelerin %45.7’i çöpe gidiyor. Her yıl dünyanın ürettiği meyve ve sebzelerin en az yarısı kuraklık, zararlılar, depolama, nakliye ve perakende sorunları nedeniyle kaybolmakta ve israf edilmekte.

Balık ve diğer deniz ürünlerinin %34.7’si ziyan oluyor. 2016 yılında su ürünleri yetiştiriciliği, 80 milyon ton balık üreterek dünyanın en büyük deniz ürünü kaynağı haline geldi. Karşılaştırıldığında, deniz balıkçılığı 79.3 milyon ton, tatlı su balıkçılığı ise 11.6 milyon ton üretim yaptı. Ne yazık ki, Akdeniz ve Karadeniz, Güneydoğu Pasifik, Atlantik’te sürdürülemez balıkçılığın en kötü örnekleriyle balıkların %33’ündeen fazlası aşırı avlanırken, teknelerin katıksız israfı ve verimsizliği şaşırtıcıydı. Yakalanan tüm balıkların %27’den fazlası ya atılıyor ya da satılmadan önce güvertede çürüyor. Bu yaklaşık 50 milyon ton potansiyel yiyecek demektir.

Tahıl ekmek ve pirincin %%29.1’i kayboluyor. Her yıl ekmek ve pirinç dahil yaklaşık 347 milyon ton tahıl israf ediliyor. Mercimek, bezelye, nohut ve yağ yapan tohumların %22.1’i israf oluyor.            Tavuk, dana ve diğer hayvan etlerinin %21.5’i çöpe gidiyor. Haneler her yıl 1.300 milyon sterlin değerinde 570.000 ton taze eti çöpe atıyor ve bunun yaklaşık yarısı kullanılabilir durumda. Bu yaklaşık 50 milyon tavuk, 1.5 milyon domuz ve 100.000 besi sığırı demek. Küresel olarak 12 milyara yakın hayvan varlığı var. Süt, yoğurt ve peynir ürünlerinin %17.1’i çürüyor, bozuluyor. Yoğurtların %17’si çöpe gidiyor, her yıl toplam 1.5 milyon ton çöpe atılıyor. Tüketici tarafından çöpe atılan  yoğurtların %50’si  açılmamış ambalajlarda.

B.M. Çevre programı tarafından yapılan bir araştırma Türkiye’de her yıl 7.7 milyon tondan fazla gıdanın israf edildiğini işaret ediyor.

2021 BM Gıda İsrafı Endeksi Raporuna göre Türkiye’de  her yıl kişi başına 93 kiloğram yiyecek çöpe atılıyor. Türkiye dünya genelin en fazla gıdanın israf edildiği ülkeler arasında yer alıyor. Rapora göre dünya genelinde her yıl toplam 931 milyon ton gıda israf ediliyor.

Tüketim malzemelerinde ki israfın nedeni, kapitalistlerin daha çok para hırsı ile kaynakları heba ederek, özellikle az gelişmiş ülkeleri tüketime yönlendirmesidir.  Özellikle az gelişmiş ülkelerin, tüketim çılgınlığını engelleyerek, toplumu tasarrufa yönlendirmesi gerekmektedir. Yerli mallı teşvik edilerek, sanayinin  gelişmesi sağlanmalıdır.

Sağlıklı ve Mutlu Kalın.