LOZAN ANTLAŞMASI    

Dönemindeki adıyla Lozan Sulh Muahedenamesi 24 Temmuz 1923 tarihinde İsviçre’nin Lozan şehrinde Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcileriyle Britanya İmparatorluğu, Fransa. İtalya Krallığı, Japon İmparatorluğu, Yunanistan Krallığı, Romanya Krallığı ve Sırp. Hırvat ve Sloven Krallığı temsilcileri tarafından, Leman Gölü kıyısındaki Beau-Rivage Palace’te imzalanmış bir barış antlaşmasıdır.

Lozan Antlaşması’nın orijinal dili Fransızcadır. Lozan Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu için şartları yıkım olan Serv Antlaşması geçersiz sayıldı. Lozan Antlaşması sayesinde tüm taraflar arasındaki anlaşmazlıklar giderildi ve modern Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırları tanımlandı. Türkiye Cumhuriyeti, Osmanlı İmparatorluğu’ndan geriye kalan tüm haklarından feragat etti ve karşılığında Müttefik Devletler, Türkiye Cumhuriyeti egemenliğini resmi olarak tanıdı. Serv Antlaşmasına göre elimizden giden Doğu Anadolu Türkiye Cumhuriyetine katıldı. Buna karşılık petrol zengini Arap toprakları hakkından feragat etti.

Lozan Antlaşması 143 maddeden oluşmaktadır. Bu antlaşmanın önemli maddeleri, Türkiye Cumhuriyetinin sınırlarının belirlenmesi.

Osmanlı Devleti’nden kalan borçlar. Boğazlar meselesi. Savaş tazminatı Azınlıkların durumu. Kapitülasyonlar.

Patrikhane.

Yabancı okulların durumu.

Lozan Antlaşması için yapılan görüşmelerin kısa süre için sona ermesine yol açan maddeler: Kapitülasyonların kaldırılması,

Musul meselesi,

Boğazlar meselesi,

Musul ve Kerkük sorunudur.

Suriye sınırı 1921 yılında imzalanan Ankara antlaşmasına göre, Yunanistan sınırı Mudanya antlaşmasına göre, İran sınırı Kasr-ı Şirin Antlaşmasına göre, Bulgaristan sınırı,1913 tarihli İstanbul Antlaşmasına göre, Irak sınırı İngiltere ile anlaşmaya varılarak çizildi. Ege Denizi’nde ise Gökçeada, Bozcaada ve Tavşan Adası Türkiye’ye bırakıldı. 12 ada İtalya’ya ve diğer tüm adalar Yunanistan’a bırakıldı. Hatay ise 1939 yılında yapılan referandum sonucu Türkiye’ye katıldı.

Boğazlar Türkiye’nin başkanlığındaki komisyon tarafından yönetilecek. Boğazların her iki tarafında bulunan 15-20km’lik bölge askeri faaliyetten tamamen arındırılacak. Ticaret gemileri barış zamanında boğazlardan serbest faydalanma hakkı elde edecek, savaş gemilerinin geçişi ise sınırlandırılacak. Osmanlı Devletinin 1854 yılından beri aldığı borçlar ödenmeyecek durumdaydı, Türk heyeti borçları ödemeyi kabul etti. Yunanistan savaş tazminatı olarak Karaağaç ve çevresin, Türkiye’ye bıraktı. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde yaşayan azınlıkların tümü Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sayıldı.

Böylece azınlıklara verilen ayrıcalıklar kaldırıldı ve yabancı devletlerin iç işlere karışmasının önüne geçilmiş oldu. Türkiye’de yaşayan Rumlar ve Yunanistan’da yaşayan Türkler yer değiştirildi. Bu nüfus mübadelesine İstanbul ve Batı Trakya’da yaşayan azınlıklar dahil edilmedi. Yabancı devletlere tanınan tüm ayrıcalıklar sona erdi. Türkiye Cumhuriyeti’nde faaliyet gösteren tüm ticari kuruluşlar Türkiye Cumhuriyeti yasalarına uyması zorunlu hale getirildi. Patrik hanenin siyasi faaliyet yapması yasaklandı v İstanbul din merkezi olarak korundu. Lozan Antlaşması, yabancı okulların Türkiye yasalarına uyması uyması şartı getirildi. Yabancı okullarda dini ve siyasi eğitim yasaklandı. Lozan antlaşması sayesinde Türkiye Cumhuriyeti İtilaf Devletleri tarafından resmen tanındı. Kürdistanı kurulmasının önüne geçilmiş oldu.

Lozan antlaşması ile ilgili yıllarca bilinmeyen maddelerin varlığı ve antlaşmanın yüzyıllık olduğu ile ilgili iddialar ortaya atıldı. Ancak taraflarca imzalanan antlaşmanın gizli maddesi olamaz, imzalan antlaşmada süre sınırı da bulunmamaktadır.

Lozan antlaşması ile İtalya’ya bırakılan 12 adanın Yunanistan’a verilmesi antlaşmanın ihlali sayılmaktadır. Bu konuda uluslararası kamuoyu oluşturmak ve dava konusu haline getirmek gerekmektedir. Bir Türk olarak Adalar denizi ve Adalar bölgesi adını kullanmak gerektiğini savunmaktayım. Ege adı Yunancadır ve emellerine hizmet etmektedir.

24 Temmuz Gazeteciler ve Basın bayramı kutlu olsun.

Sağlıklı ve Mutlu Kalın.