FRİGYALI MÜZİSYEN ALPHAEOS

Öteden beri, Avrupalıların özellikle Yunanlıların Anadolu’nun kültürel değerlerine sahip çıkma gibi bir huyları vardır. Tarhanayı ‘tarhanas’, helvayı ‘helvas’, baklavayı ‘baklavas’ yaptıkları gibi Anadolu’da geçen mitolojik olayları, öyküleri kendilerine mal etmek isterler.

Oysa Klasik Mitolojinin en güzel öyküleri Anadolu’dan çıkmadır. MÖ 5. Yüzyılda Atina’da kadınlar sokağa çıkamazken, düzgün alfabeleri bile yokken Batı Anadolu kentlerindeki filozoflar doğa olaylarının nedenlerini araştırıp pozitif bilimlerin temellerini atmışlardı. Hatta devlet adamı Perikles ile evlenen Miletli (Aydın-Didim) Aspasia Atina’da bir okul açmıştı.

Kaynaklara bakılırsa kavalı/flütü akıl ve zeka tanrıçası Athena icat etmiş ve onu çalarken şişkin yanaklarını gören öteki tanrıçalar dalga geçtikleri için ya da bir başka söyleme göre de aynaya baktığında şişkin yanakları nedeniyle yüzünün çok çirkinleştiğini görünce kızarak elindeki müzik aletini Olympos’tan aşağıya fırlatıp atmış. Kaval da düşe düşe Dinar’a düşünce Marsyas onu bulmuş ve çalarak ünlenmiş. Şimdi soralım bu kaval Athena’nın baş tanrısı olduğu Atina Kenti’ne ya da başka bir yere değil de örneğin, Efes’e, Bergama’ya filan düşmemiş de neden Dinar’a düşmüş? Yanıtını hemen verelim. Çünkü koskoca müzik tanrısı Apollon’u yenen Marsyas Dinarlıdır da ondan. Eee Yunanlı durur mu…sahiplenecek ya…. Anadolulu Marsyas’ın ünlenmesini Athena’ya bağlamaya çalışırlarken çifte kavalın Marsyas’ın icat ettiğini ve Antik Çağ’da güzel sesler için kullanılan ‘frigya kavalı gibi’ deyimini hatta Yunanistan’da flüt çalanlara ‘Frigyalı’ adının verildiğini de unutuvermişler. Aşağıdaki öykü Yunanlıların bu sahiplenme duygularının ne denli yersiz olduğunu anlatmaktadır.

Günlerden bir gün akıl ve zeka tanrıçası Athena flüt/kaval çalmaya merak salınca kendine öğreticilik yapacak birini araştırmaya başlar. Athena araştırmalarının sonunda Sakarya Nehir Tanrısı Sangarios’un oğlu ve ‘Frigyalı Alphaeos’ olarak ünlenen Alphaeos’tan ders almaya karar verir. Çünkü Alphaeos, kaval çalmada çok usta olup, müzik alanındaki yeteneği Frigya’nın dışına taşmış hatta gökyüzüne çıkarak tanrıların evi Yunanistan’daki Olympos Dağı’na değin ulaşmıştı. Aslında Athena, zeka tanrıçasıdır ama kaval çalmayı bile becerememiştir! Gerçi Athena nakış işlemede Anadolulu bir genç kıza yenilmiş bunu hazmedemeyince kızı örümceğe çevirmişti. Yani tanrıça pek yetenekli biri değildir. Dönelim öykümüze. Kısa süre sonra Athena ve Alphaeos birlikte derslere başladılar. Artık her gün güzel tanrıça Olympos’tan aşağıya inip Frigya’ya geliyor ve saatlerce Alphaeos ile birlikte çalışıyorlardı.

Alphaeos, tanrıçaya flüt çalmanın tüm inceliklerini öğretiyordu. Bir süre sonra Alphaeos tanrıça Athena’nın güzelliğine vurulup ona sevdalandı. Oysa Athena babası baş tanrı Zeus’dan evlenmemek ve hep kız oğlan kız kalmak isteğinde bulunmuş, babası da bunu kabul etmişti. Yani Athena hiç evlenmeyecek tanrılar dahil hiç bir erkeğe gönül vermeyecekti. Alphaios ise içindeki sevgi seline engel olamıyor, yüreğine söz geçiremiyordu. Öyle ki gece gündüz onu düşünüyor, her geçen gün tanrıçaya olan sevgisi artıyor ve önüne geçilmez bir hal alıyordu.

Alphaeos, tanrıçaya ders verdiği günlerin birinde içindeki duygulara hakim olamayarak hiç yapılmaması gereken bir şeye kalkıştı. Ders anında birden tanrıçaya sahip olmaya yeltendi. Çok büyük bir kızgınlık ve üzüntüye kapılan tanrıça Athena ise hızla oradan ayrıldı. Ağlayarak kendisine yapılan bu terbiyesizce davranışı hemen babası Zeus’a söyledi. Baş tanrı kızına karşı bu yapılan bu saygısızlığı duyunca öfkesinden yeri göğü inletip ceza olarak Alphaeos’u yıldırımla yakarak öldürdü. Burada öykünün ana teması Alphaeos’un cezalandırılmasından çok akıl ve zeka tanrıçası Athena’nın Anadolu bir ustadan ders almasıdır. Yani Anadolulu bir müzisyen mitolojinin 12 önemli tanrısından biri olan Athena’ya öğretmenlik yapmıştır. Ha! bu arada Komşiler (Yunanlılar) Alphaeos’a ne zaman sahip çıkarlar bilemem.