Nöbetçi Eczaneler
14 Mayıs 1948 de Tel- Aviv’de toplanan Yahudi Milli Konseyi daha önce planlı bir şekilde satın aldıkları topraklarda kuruluşunu ilan etmiştir. Kuruluşunu ilan ettikleri toprakların kuzeyinde Lübnan, kuzeydoğusunda Suriye, doğusunda Ürdün, güneybatısında Mısır hem batısında hem doğusunda Filistin toprakları olan Gazze Şeridi ve Batı Şeria ile komşudur.
İsrail bağımsızlığını ilan ettikten sonra Avrupa ve Müslüman ülkelerdeki Yahudiler İsrail’e göç ettiler. Bu göçler Arap-İsrail savaşlarının sebebi olacaktır. Dünyadaki Yahudilerin yarısına yakını bugün İsrail de yaşamaktadır.
İsrail oğulları MÖ önce 950 yılına kadar topluluklar halinde yaşayan Yahudiler MÖ 930 yılında Filistin topraklarında bulunan krallığın savaşlar sonucu ikiye ayrılmasıyla Yahudi krallığı ve İsrail Krallığı kuruldu. Asurluların bu bölgeleri almasından sonra buradaki kabilelerin çoğunu sürgüne gönderdi. Bu kabilelere ‘kayıp On Kabile’ denir.
MÖ 612 yılında Babil kralı buraları fethettikten sonra Yahudileri sürgüne gönderdi. MÖ 333’te Büyük İskender buraları fethetti. MÖ 174-135 yılları arasında süren Makkabi isyanlarında Yunan hakimiyetine son verildi. Bugünü Yahudiler Hanuka bayramı olarak kutlarlar. 636 yılına kadar bu topraklarda Bizans hakimiyeti sürmüştür.
MÖ. 636 yılında Araplar Filistin’i fethetti ve buralarda çoğunluk birkaç asır içinde Hristiyanlardan Müslümanların eline geçti. MÖ 1099 yılından sonra tekrar haçlıların eline geçti. Haçlılar Müslüman, Yahudi ayrımı yapmaksızın insanları katletti yada köle yaptılar. Daha sonra Eyyubilerin ve Moğolların hakimiyetine giren bu topraklarda, savaşlar nedeniyle nüfus azalmıştır.
1277 de Memlüklülerin hakimiyetine giren bu topraklarda Yahudilerin Makpela mağarasında ibadetleri yasaklanmıştır. Bu yasak İsrail kurulana kadar yedi asır sürmüştür. Haçlıların yıkılmasından sonra Avrupa’da Yahudilere karşı zulüm artmıştır. 1290 yılında İngiltere’den 1306 yılında Fransa’dan sürüldüler. Hristiyanların İspanya’yı fethinden sonra 1492 de İspanya’dan, 1497 yılında Portekiz’den kovuldular. Buradan sürülenler kuzey Afrika, Polonya, Amerika, Osmanlı imparatorluğu ve İsrail’e gittiler. 1517- 1917 yılları arasında Osmanlı hakimiyetin de kalan bu topraklarda Yahudiler azınlık halinde yaşıyorlardı.
- Yüzyılda Avrupa da Fransız devriminin etkisi ile eşitlik ve sivil haklar tanınmaya başladı. Batıda liberal görüşlerin yayılması, Yahudilerin romantizm, nasyonalizm gibi akımların etkisine girmesinin önünü açmıştır. 19. Yüzyılda Rus çarlığı toprakları ile doğu Avrupa’da sıkıntı çeken Yahudiler Amerika ve israil’e göç ettiler.
Filistin’de ilk modern Yahudi yerleşimi 1878’de PetahTikva, 1882’de RişonLetsiyon’da kuruldu. Bu yerleşimlerden sonra İbranice kullanılmaya ve Siyonizm, milliyetçilik, dindarlık, laiklik gibi akımlar yayılmaya başladı. 1882- 1903 yılları arasında 35000 Yahudi Filistin’e taşındı. Avrupa da artan Yahudi sorununa çözüm olarak bir Yahudi devleti kurma fikri yayılmaya başladı. 1897 yılında Siyonist örgüt kuruldu. Siyonizm’e Osmanlı pek sıcak bakmayınca ilerleme kaydedilemedi. Siyonistlerin planlı çalışmaları sonucu 40000 Yahudi tekrar Filistin’e göç etti. AhuzatBayıt (Tel Aviv) ilk İbranice konuşan şehir olmuştur. İsrail tarihine bir sonraki yazımızda da değineceğiz… Sağlıklı ve Mutlu Kalın.
YORUMLAR