Kentlerde çocuk sağlığı-1

Göreceli olarak sağlık imkanlarına uzaklığı ve mekanik tehlikelerle iç içe olmaları gibi nedenlerden dolayı kırsalda yaşayan çocukların kentli çocuklara göre daha dezavantajlı grupta yer aldığı düşünülür. Ancak, kentsel yerlerde yaşayan çocuklar da, farklı kentsel ve sosyal problemlere maruz kalmaktadır. Şehirler çocukların ve gençlerin ihtiyaçlarına hitap ederken, tasarım aşamasında özellikle mimari açıdan çocukların ihtiyaç ve davranışları göz ardı edilebiliyor.

Kentsel kamusal alanlar için tasarlanan nesneler kent mobilyası kapsamında kabul edilmektedir. Birçok kentte çocuklar ve gençler için park ve oyun alanı yenilemeleri, yol trafik güvenliği ya yoktur, ya da göz ardı edilmiştir. Afyonkarahisar’da bazı oyun parkları (Yaşça artık çocuk sayılamayacak gençlerin istilası altındadır ve çocukların oradan rahatça yararlanma imkanı ne yazık ki yoktur.)

Banklar, çöp kutuları, otobüs durakları, aydınlatmalar, tabelalar ve daha pek çok farklı formda karşımıza çıkan kent mobilyalarına işlevsellik, estetik ve deneysellik göz önünde bulundurulmuş, çocukların ve gençlerin nasıl etkilendiklerine itibar edilmemiştir. Öyle ki bu gündelik nesneler hem kent deneyimini zenginleştirmekte hem de kentlilerin davranışlarının şekillenmesinde etkin rol oynamaktadır. Çünkü bir ürün kullanıcı deneyimi açısından iyi tasarlandığında sıradan bir nesne olmaktan öteye geçmektedir. Bu nedenle, şehir mobilyası tasarımcıları, en başta çocuklar ve gençlere ‘kentli birey sorumluluğunda’ olmalarını teşvik etme sorumluluğuna sahiptir.

Çocukların ve gençlerin çevrelerini nasıl deneyimlediği, müzakere ettiği ve çevreleriyle nasıl bağlantı kurduğu veya bunlara nasıl direndiği, sağlık ve esenliklerini içeren çok sayıda araştırma yapılmıştır.

Araştırmanın sonuçlarından görülmüştür ki, şehirlerde, fiziksel ve sosyal çevrenin çeşitli yönleri çocukların refahını etkileyebilmektedir. Kentsel ortamlarda çocuk sağlığı ve refahına ilişkin farklı anlayışların önemini göstermek için yapılan araştırmalar maalesef çocukların kentsel ortamlarda gelişmesini engelleyen fiziksel, sosyal ve çevrelerin varlığına işaret etmektedir.

Bunda da belediyelere büyük görevler düşmektedir. Belediyelerin parkları, kentin sokaklarını gelecekteki kentin sahibi olan çocuklara göre düzenlemelerinde yarar vardır. (Bu önemli konuya fırsat buldukça değineceğim.)