Yaşlı dostu şehirler ve topluluklar yaratmak

Nüfusun yaşlanması ve kentleşme, 21. yüzyılın en büyük toplumsal dönüşümlerinden ikisidir. Şehirler ve topluluklar, daha adil ve daha sürdürülebilir toplumları teşvik ederken, insanların daha uzun ve daha sağlıklı yaşamalarını sağlamada kilit bir role sahiptir.

Yaşlı dostu bir şehir veya topluluk, sağlığı teşvik eder ve her yaştan ve kapasitede olmak üzere çeşitlilik, kapsayıcılık ve uyum için tasarlanmıştır. Yaşlı dostu şehirler veya topluluklar, örneğin: erişilebilir ve güvenli yol ve ulaşım altyapısına, binalara ve evlere engelsiz erişime ve diğerlerinin yanı sıra halka açık oturma ve sıhhi tesislere sahip olabilir.

Yaşlı dostu şehirler ve topluluklar ayrıca insanların aktif kalmasını sağlar; bağlı kal; ve toplumlarının ekonomik, sosyal ve kültürel yaşamına katkıda bulunurlar. Yaşlı dostu bir şehir, nesiller arasında dayanışmayı teşvik edebilir ve her yaştan sakinler arasındaki sosyal ilişkileri kolaylaştırabilir. Yaşlı dostu şehirler ve topluluklar, kişiselleştirilmiş ve kişiye özel çabalar yoluyla sosyal izolasyon, düşme veya şiddet riski altındaki yaşlı insanlara ulaşmak için mekanizmalara da sahiptir.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Birleşmiş Milletler (BM) Sağlıklı Yaşlanma On Yılı (2021-2030) bağlamında yaşlı dostu şehirler ve topluluklar geliştirmek için ulusal ve yerel düzeylerde Üye Devletlerle birlikte çalışmaktadır. DSÖ ayrıca, dünyanın dört bir yanındaki şehirleri ve toplulukları teşvik etmek ve sağlamak için çalışan Yaşlı Dostu Şehirler ve Topluluklar için Küresel Ağ’ı da desteklemektedir.

Eski Başkan Saffet Acar döneminde Dinar Belediyesi’nde yaşlılık birimi kurulmuş, Türkiye’deki ilgili kurumlarla etkileşime geçilmiş, güzel bir ivme yakalanmıştı. Ne var ki bu adımlar, Acar’ın seçimi kaybetmesinin ardından yok edildi. ‘Devlette devamlılık esastır’ ilkesi ne yazık ki bir devlet kurumu olan belediyelerde geçerli değil.

Türkiye’de ilk kez bir gerontoloğu bünyesine alarak dikkatleri üzerine çeken Başkan Acar, bu alana verdiği önemi gözler önüne sermişti. Acar,   “Ülkemiz hızlı bir şekilde yaşlanıyor ve gerontologlara ihtiyacımız var. Dinarımızın yaşlıları bizlere emanet. Onların her türlü ihtiyacını gidermek bizim borcumuz. Ancak bunu yaparken de liyakate dikkat etmemiz gerekir ve işi ehline bırakmak gerekir. Bu durum son dönemin en büyük problemlerinden bir tanesi” demişti.

Nüfuslar dünya çapında yaşlanıyor. İnsanlar artık 50 yıl öncesine göre ortalama 20 yıl daha uzun yaşıyor. Bununla birlikte, bu ekstra yılların sağladığı fırsatlar büyük ölçüde sağlıklı yaşlanmaya bağlıdır. Yalnızca hastalığın olmaması değil, yaşlandıkça değer verdiğimiz şeyi yapmamızı ve yapmamızı sağlayan ortamların, fırsatların ve politikaların yaratılması da yaşlılara verilen değeri gösterir.